آیا تا به حال اسم اختلال اسکیزوتایپال به گوشتان خورده است؟ اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یکی از اختلالات روانشناختی مزمن است که معمولا با رفتارهای عجیب و فریب مشخص می شود. در واقع مشخصه بارز این افراد نشان دادن ترس و بدگمانی در روابط اجتماعی و تمایل بیشتر به گوشه گیری است. در ادامه این مقاله می توانید با علائم اختلال شخصیت اسکیزوتایپال و نحوه رفتار با افراد مبتلا به اختلال اسکیزوتایپال بیشتر آشنا شوید. پس تا انتها همراه ما باشید.

اختلال اسکیزوتایپال چیست؟

اختلال اسکیزوتایپال یکی از انواع اختلالات روانشناختی است که در طبقه بندی های تشخیصی در دسته اختلالات شخصیت قرار می گیرد. اختلالات شخصیت در واقع الگوهای پایداری از افکار و رفتار هستند که بسیار خشک و انعطاف ناپذیر بوده و با فرهنگی که فرد در آن زندگی می کند ناهم خوانی دارند. این اختلالات معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می گردند و به مرور زمان مستحکم تر شده و تغییر آن ها دشوارتر می گردد.در این میان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در واقع نوعی الگوی نافذ و فراگیر از وجود نقایصی در روابط اجتماعی است که با یکسری تحریف های شناختی و باورهای عجیب و غریب همراه می شود.

اگر یادداشت‌های قبلی از این سری مقالات را نخوانده‌اید:

• قسمت اول: اختلال شخصیت چیست؟
• قسمت دوم: اختلال اسکیزوئید
• قسمت سوم: اختلال پارانوئید

علائم اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

متخصصان وجود حداقل 5 مورد از علائم زیر را را برای تشخیص اختلال اسکیزوتایپال ضروری می دانند:

– مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ممکن است دچار هذیان انتساب باشند. به این معنی که پیغام های محیط بیرونی را دائما در ارتباط با خود تفسیر می کنند. آن ها  به تفسیرها و  باورهای خود اعتقاد راسخی دارند به طوری که با منطق و استدلال نمی توان آن ها را قانع کرد یا نظرشان را تغییر داد. برای مثال یک فرد مبتلا به اختلال اسکیزوتایپال ممکن است باور داشته باشد که افراد در تلویزیون در حال اشاره به او هستند یا پیامی برایش دارند.

– مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال معمولا افکار عجیب و غریبی دارند که متخصصان به آن ها افکار جادویی می گویند.  افکار جادویی با اعتقادات فرهنگی هم خوانی ندارند و معمولا مواردی نظیر اعتقاد به غیب گویی و سایر خرافه ها را در بر می گیرند.

– برخی از افرادی که دچار اختلال اسکیزوتایپال هستند تغییرات ادراکی خاصی را نیز تجربه می کنند. برای مثال ممکن است حضور فرد دیگری را در کنار خود حس کنند که وجود خارجی ندارد یا صداهایی را بشنوند که انگار نامشان را زمزمه می کند.

– شیوه تفکر و تکلم مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال اغلب عجیب و غریب است. برای مثال ممکن است هنگام پاسخ دادن به یک سوال دائما حاشیه بروند یا هنگام صحبت کردن جملاتی مبهم را پشت سر هم بچینند. هم چنین حرف زدن به شیوه ای بسیار استعاری و پرطمطراق نیز از جمله مشخص های این افراد است.

–  مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ممکن است در روابط اجتماعی شک و  بدگمانی  زیادی از خود نشان دهند.

– عواطف افراد دچار اختلال اسکیزوتایپال معمولا بسیار محدود یا نامتناسب با موقعیت است.

– مبتلایان به این اختلال ظاهر و رفتاری عجیب و غریب دارند. آن ها معمولا به آداب و رسوم اجتماعی در مورد پوشش اهمیتی نمی دهند و ممکن است با ظاهری ژولیده و کثیف ظاهر شوند.

– مبتلایان به اختلال اسکیزوتایپال اغلب هنگام قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی به دلیل ترس های پارانوئیدی که دارند دچار اضطراب می شوند.

میزان شیوع اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

پژوهشگران دریافته اند که اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در افراد مصرف کننده الکل و اختلالات وابسته به آن شیوع بیشتری دارد. در واقع آمارها شیوع 9/3 درصدی را  در این افراد نشان می دهند. این آمار در جمعیت عادی در یک طیف بین 6/ 0 در نمونه های نروژی تا 6/4 درصد در نمونه های آمریکایی قرار می گیرد.

ویژگی های اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در دوران کودکی و نوجوانی

افرادی که دچار اختلال اسکیزوتایپال می شوند ممکن است برای اولین بار مشکل خود را در طی کودکی و نوجوانی با علائمی نظیر تنهایی و انزوا، نداشتن روابط مطلوب، دچار شدن به اضطراب در روابط بین فردی، تکلم و تفکر عجیب و غریب، حساسیت بسیار بالا و خیال پردازی های غیرعادی و عجیب نشان دهند. این افراد اغلب در طول دوران کودکی به عنوان یک بچه عجیب و غریب شناخته می شوند و همین مسئله می تواند دستمایه تمسخر همسالان قرار بگیرد.

ملاحظات فرهنگی در مورد اختلال اسکیزوتایپال

یک نکته بسیار مهم در مورد مطرح شدن تشخیص اختلال اسکیزوتایپال  برای افراد این است که متخصصان همواره هنگام بررسی آن زمینه های فرهنگی را در نظر می گیرند. زیرا رفتارهایی که از نظر یک ملت یا قومیت ممکن است عجیب و غریب یا خرافاتی باشد ممکن است از جانب یک فرهنگ دیگر پذیرفته شده باشد.زمانی که یک باور به طور گسترده در یک فرهنگ رواج دارد مسلما آن باورها تحت اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در نظر گرفته نمی شوند.

درمان اختلال اسکیزوتایپال

در درمان اختلال اسکیزوتایپال به طور کلی دو گزینه دارودرمانی با داروهای آنتی سایکوتیک یا ضد روان پریشی و روان درمانی مطرح می شود. روان درمانی برای مبتلایان به این اختلال می تواند به صورت فردی یا گروهی دنبال شود. برخی مطالعات بیانگر این هستند که گروه درمانی می تواند اثربخشی بیشتری برای این بیماران داشته باشد. روان درمانی با رویکرد شناختی رفتاری گزینه ایست که بیش از همه برای مبتلایان به اسکیزوتایپال اجرا می شود. در این درمان به فرد کمک می شود تا با تحریف های شناختی ذهن خود آشنا شود و الگوهای رفتاری سالمی را جایگزین رفتارهای ناسالم نماید.  در درمان این اختلال اغلب اثربخش ترین نتایج زمانی اتفاق می افتند که درمان دارویی در ترکیب با روان درمانی انجام می شود.

نکاتی برای تعامل با فرد مبتلا به اختلال اسکیزوتایپال

افراد اسکیزوتایپال ممکن است خودشان کم تر برای درمان مراجعه کنند اما اطرافیانشان در بسیاری از مواقع با چالش رو به رو می شوند و نمی دانند چطور باید در تعامل با آن ها اوضاع را مدیریت نمایند. در واقع همواره این سوال مطرح می شود که با اسکیزوتایپال ها چطور رفتار کنیم؟ توصیه های زیر مواردی هستند که می توانند در این زمینه به شما یاری برسانند:

– تلاش کنید از فرد مبتلا به اسکیزوتایپال حمایت نمایید تا در فرایند درمان قرار بگیرد.

–  به تغییرات مثبت توجه کرده و با گفتار و کلامتان آن ها را تقویت نماید.

– به فرد نشان دهید که با وجود همه مشکلات برای شما هم چنان ارزشمند و دوست داشتنی است.

– دائما مسئولیت های فرد مبتلا به این اختلال را به عهده نگیرید این کار بیشتر او را در مشکل خود نگه می دارد.

سوالات متداول

– چه افرادی در معرض ابتلا به اختلال اسکیزوتایپال هستند؟

یک ریسک فاکتور بسیار مهم در ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال زمینه های ژنتیکی و فیزیولوژیکی است. پژوهش ها نشان می دهد این اختلال به صورت خانوادگی تجمع می یابد و آن هایی که در بستگان درجه یک خود یک بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا دارند به احتمال بیشتری به این مشکل دچار می شوند. هم چنین این اختلال در مردان با شیوع بیشتری همراه است.

– آیا اختلال اسکیزوتایپال در آینده تبدیل به اسکیزوفرنی می شود؟

سیر اختلال اسکیزوتایپال معمولا ثابت است و تنها تعداد کمی از این افراد ممکن است در آینده به اسکیزوفرنی مبتلا شوند.

– آیا اختلال اسکیزوتایپال مشکل شایعی است؟

خیر، اختلال اسکیزوتایپال جز اختلالات روانشناختی با شیوع بسیار پایین محسوب می شود و مبتلایان به آن اغلب زمینه های ژنتیکی و فیزیولوژیکی از خود نشان می دهند.