اختلال شخصیت، موضوع چندشماره از مقالات تألیفی آوک خواهد بود. در ادامه به تعvیف اختلال شخصیت و انواع آن خواهیم پرداخت. قبل از هرچیزی لازم است درباره‌ی این یادداشت‌های سریالی به دو نکته توجه شود:

احتمال بروز اختلال شخصیت در کودکان بسیار کم است. این مطالب را از این بابت منتشر نمی‌کنیم که با تماشای هر رفتار غیرمتعارفی از کودک‌تان، تصور کنید فرزندتان به اختلال شخصیت دچار شده است. به‌طورکلی، این بحث منحصر به کودکان نیست. اما ممکن است از کودکی ریشه‌ی این اختلال‌ها در افراد به‌وجود بیاید. پس دانستن ان‌ها به هر پدر و مادری کمک می‌کند در آینده، تربیت آگاهانه‌تری داشته باشد.

درضمن، خیلی از ما ممکن است دچار یکی از اختلال‌های شخصیت باشیم، یا رفتارهایی که با یک اختلال مشترک است را انجام دهیم. از آن‌جاکه تربیت کودک به‌وسیله‌ی والدین آگاه، دقیق‌تر و مفیدتر است، تصمیم گرفتیم در چند یادداشت، به‌شکلی مختصر اختلال‌ها را با شما درمیان بگذریم، به این امید که در درازمدت به سلامت روان جامعه کمک کند.

نکته‌ی دوم این‌که، این مطلب، اولین مطلب از سری معرفی اختلال‌های شخصیت است. در ابتدای هر مطلب، شماره‌ی آن مطلب را می‌نویسیم، که بتوانید به‌ترتیب مطالب ما را بخوانید.

اختلال شخصیت چیست؟

یک‌نوع اختلال روانی است که در افراد الگوی ناسالم و غیرمعمولی از تفکر و رفتار ایجاد می‌کند. رفتارها زمانی اختلال به‌سحاب می‌آیند که با بافت جامعه و هنجارهای جمعی هم‌خوانی نداشته باشند. به‌عنوان مثال –چنان‌جه جلوتر به آن اشاره می‌کنیم- یکی از نشانه‌های اختلال پارانوئید، شک‌کردن به اطرافیان است. اگر فرد در محیطی سنتی تربیت شده که در آن محیط، ارتباط با جنس مخالف از جمله اشتباهات در رفتار به‌حساب می‌آید و به‌هیچ‌عنوان عملی پذیرفته نیست، شک به همسر خیلی رفتار غیرمعقول و غریبی به‌حساب نمی‌آید و نمی‌تواند نشان‌دهنده‌ی اختلال پارانوئید باشد.

• تماشای یک ویدیو: اختلال شخصیت چیست؟

تمامی اختلال‌هایی که به آن‌ها اشاره می‌کنیم، در یک‌چیز مشترک‌اند: به برقراری ارتباط درست و پایدار میان فرد دچار اختلال با دیگران آسیب می‌زنند. بنابراین، رفتارهای شبیه به علائم هر اختلال، زمانی اختلال به‌حساب می‌آیند که اول، با هنجارهای جامعه و عرف به‌شدت ناهم‌خوان باشند، و بعد، در زندگی عادی و ارتباطات روزانه‌ی فرد اختلال به‌وجود بیاورند.

در غیر این‌صورت، فرد مبتلا به اختالا نیست. فقط رفتاری شبیه به مجموعه‌ی رفتاری یکی از اختلال‌ها دارد.

چند نوع اختلال شخصیت داریم؟

کتاب DSM منبع اصلی شناخت و دسته‌بندی اختلال‌های شخصیت است. مطابق دسته‌بندی این منبع، ده اختلال شناخته‌شده داریم، که در سه ‌دسته‌بندی مشخص، قرار می‌گیرند. این ده اختلال، به این شرح‌اند:

گروه اول (A): شخصیت‌های اسکیزوئید، پارانوئید و اسکیزوتایپال

گروه دوم (B): شخصیت‌های ضداجتماعی، مرزی، نمایشی و خودشیفته

گروه سوم (C): شخصیت‌های اجتنابی، وابسته و وسواسی اجباری

ده اختلال، در سه‌دسته‌ی بالا طبقه‌بندی می‌شوند. ویژگی‌های این طبقه‌بندی چیست؟ اختلال‌هایی که در یک طبقه قرار می‌گیرند، از نظر ویژگی‌ها و علائم، کم‌وبیش به‌هم شباهت دارند.

اختلال‌ها، عمدتاً روی روش فکر فرد درباره‌ی خودش و دیگران، روش برقراری ارتباط فرد با اطرافیان و شیوه‌ی پاسخ‌گویی احساسی فرد به موقعیت‌های محتلف اثر می‌گذارد.

مشکلات رفتاری مربوط به یک اختلال، مشکلات ذهنی و روانی دیگری برای افراد به‌وجود می‌آورد. مثلاً مشکلات مربوط به یک اختلال، می‌تواند در فرد افسردگی یا اضطراب شدید به‌وجود بیاورد.

از آن‌جاکه یک اختلال شخصیت، فرد را به‌سمت الگوی رفتاری خاصی سوق می‌دهد، پس احتمال این‌که مجموعه‌ی رفتار فرد به مسیر خاصی سوق داده شود، مشکلات جدیدی برای او به‌وجود بیاید، و برای رهایی از مشکلات جدید دست به تصمیماتی بزند که منجر به اختلالی دیگر بشود، احتمال کمی نیست. ازاین‌رو، بسیاری از افراد، ممکن است هم‌زمان به بیش از یک اختلال مبتلا باشند.

عوامل ایجاد اختلال شخصیت در افراد

یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد اختلال، ژنتیک است. زمینه‌های ژنتیکی، الگوهای ذهنی و رفتاری خاصی در افراد به‌وجود می‌آورند.

در یادداشت بعد، یکی‌یکی اختلال‌ها را با هم مرور می‌کنیم. اولین اختلال، اختلال اسکیزوئید از دسته‌ی اول اختلال‌هاست. برای خواندن آن یادداشت، روی این‌جا کلیک کنید.