ما  قبلاً در مورد مهارتهای حرکتی اصلی فرزند شما در طول سالهای اول صحبت کرده ایم. در این مرحله ممکن است این سوال پیش بیاید که “فرزند من قرار است با کدام دست بنویسد؟”. ترجیح یا تسلط بر دست مجموعه ای از فرایندهای رشد و نمو پیچیده است که قبل از تولد آغاز می شود و در اوایل نوزادی گسترش می یابد. برای اکثر کودکان ترجیح دست بین 2 تا 4 سالگی ظاهر می شود. هر کودکی با سرعت خودش رشد می کند ، بنابراین همیشه بعضی از آنها هستند که قبل یا بعد از آن اولویت را نشان می دهند.

کوچولوی شما در حدود 6 ماهگی شروع به تلاش برای رسیدن به اشیا می کند و شما ممکن است اولویت استفاده از یک دست را ببینید ، اما این ممکن است در طی ماه های بعدی تغییر کند. در حدود 10 یا 11 ماهگی ، او هنگام ورق زدن در صفحات کتاب و دستکاری در اسباب بازی هایی که چرخ دارند ، حرکات دقیق تری را نشان می دهد. در حدود 14 ماهگی متوجه خواهید شد که او می تواند کارهای دقیق مانند انداختن سکه در یک قلک را انجام دهد. تحقیقات نشان می دهد که اولویت دست در حدود 18 ماهگی تثبیت می شود و 80٪ کودکان نوپا همان اولویت را تا رسیدن به 24 ماهگی حفظ می کنند.

مطالعات نشان داده است كه ترجیح دست با تفاوت در تخصص نیمكره در مهارت های زبانی ، پردازش كلمات ، و طیف گسترده ای از تفاوت های عملکرد در اعمال عملکرد شناختی ، اجتماعی و عاطفی مرتبط است. ما قبلاً درمورد چگونگی تأثیر دستکاری شی بر نحوه تجربه نوزادان در جهان و تأثیر آن بر توانایی زبانی صحبت کرده ایم. مطالعات مشاهده تسلط دست در کودکان نشان می دهد که چگونه سازگاری در مقابل ناسازگاری از نوزادی تا کودکی 25٪ از واریانس توانایی های زبانی در 2 سالگی را توضیح می دهد. نتیجه زبان در 3 سالگی در همان نمونه نشان داد که کودکان دارای مسیرثابت در ترجیح دست به عنوان کودکان نوپا دارای نمرات بالاتر در رسایی زبان هستند. یافته ها همچنین نشان می دهد كودكانی كه ترجیح دست ثابتی دارند بهتر می توانند اشیا را دستكاری كنند و از چند شی استفاده كنند. نشان داده شده است که انباشت ، ساخت و ساز اشیا، مدیریت اشیا و ذخیره سازی اشیا (قرار دادن اشیا در مکان های قابل دسترسی) در کودکان دارای ثبات ترجیح دست موثرتر است.

استفاده از ابزار یک مهارت شناختی و جسمی مهم است که شامل تقلید از اقدامات پیچیده ، برنامه ریزی ، تصمیم گیری و توانایی در نظر گرفتن ویژگی های مکانی اشیا ، خصوصیات آنها و موقعیت است. این مهارت در 60 کودک بین 10-14 ماه مشاهده شد. یافته ها نشان داد که در انجام کارها و اقداماتی که با موفقیت انجام شده و شامل استفاده از اشیا است ، نوزادان دارای اولویت ثابت راست یا چپ نسبت به آنهایی که ترجیح دست ندارند عملکرد بهتری دارند.

مطالعات همچنین نشان می دهد که ایجاد اولویت دست از همان اوایل در دستکاری اشیای فرزند شما و بر رشد فرآیندهای مهم شناختی و زبانی او تاثیر دارد.

برای کمک به کوچولوی خود چه کاری می توانید انجام دهید؟

• مهم این نیست که فرزندتان را مجبور به انتخاب یک دست کنید ، بلکه در عوض فرصت های زیادی و فعالیت های بازی را برای تمرین در اختیار او قرار می دهید.
• فعالیتهایی را که شامل استفاده از هر دو دست است و نیاز به هماهنگی چشم و دست دارند را تشویق کنید. به عنوان مثال، هنگام قرار دادن اشیا در داخل و خارج یک ظرف، یک دست ظرف را ثابت نگه میدارد در حالی که دست دیگر اشیا را برمی دارد (یک دست وظیفه انجام کار و دست دیگر کمک به آن را بر عهده دارد).
• بازی ساخت و ساز با بلوک به او کمک می کند تا موقعیت انگشتان خود و اشیا را مانور دهد. بازکردن شیشه ها ، پیچاندن بطری های درپوش و باز شدن درها یا کابینت ها نیز مهارت های مدیریت شی او را تقویت می کنند.
• خط خطی کردن و کاوش با مواد مختلف هنری مانند خمیر بازی به او کمک می کند تا عضلات دست و انگشت خود را تقویت کند و بتواند اشیا را با دستی که انتخاب می کند دستکاری کند. فعالیت های موضوعی، استفاده از ظروف و بازی با آلات موسیقی نیز روش های جالبی برای تشویق این موضوع است.
• هنگام بازی ، سعی کنید وسایلی را که استفاده می کنید (در صورت امکان) در مرکز یا مقابل کودک قرار دهید. به این ترتیب، برخلاف استفاده از نزدیکترین دست، لازم است به طور خودکار دستی را برای برداشتن آنها انتخاب کند.
• به یاد داشته باشید که عضلات بزرگ نیز تأثیر مهمی در مهارت های دست دارند، بنابراین سعی کنید بازی های توپی (پرتاب ، گرفتن ، غلتاندن) را تقویت کنید تا عضلات او تقویت شود و به ترجیح یک دست کمک کنید.