وقتی مردم به بازی فکر می‌کنند، ناخودآگاه به کودکانی فکر می‌کنند که در حال انجام دادن بازی‌هایی مانند گرگم به هوا، توپ بازی، یا سرسره و تاب بازی هستند. به عبارت دیگر، بچه‌ها در حال جست‌وجو در محیط اطراف خود هستند. نشان داده شده است که بازی یکی از مؤلفه‌های اصلی رشد در سال‌های اولیهٔ کودک است. حتی کمیسیون عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز این حق را برای هر کودک به رسمیت شناخته است. با اینکه بازی فیزیکی اولین چیزی است که به ذهن خطور می‌کند، این تنها نوع بازی نیست. در واقع، نوع دیگری از بازی وجود دارد که بازی تخیلی یا تظاهری نامیده می‌شود که به دلیل مزایای فراوانی که دارد، مورد توجه بسیاری از محققان، مربیان و روان‌شناسان قرار گرفته است.

به گفته لو را “E. Berk”، استاد مشهور و محقق در زمینهٔ رشد کودک، بازی تخیلی حواس را تحریک می‌کند و فرصت‌هایی برای اکتشاف و تفکر خلاق ایجاد می‌کند که می‌تواند به کودک شما در بهبود مهارت‌های مختلف زبانی، عاطفی، اجتماعی و شناختی کمک کند؛ از جمله خلاقیت، انگیزه و همدلی!

از چه سنی علاقه به بازی تخیلی در کودکان شروع می‌شود؟

طبق تحقیقات، وقتی کودک شما در حدود ۱۲ تا ۱۸ ماهگی است بازی خیالی را شروع می‌کند. در واقع، تا زمانی که کوچولوی شما ۱۸ ماهه شود، رفتارهایی را مانند تلاش برای تغذیهٔ عروسک با قاشق، یا برداشتن یک بلوک اسباب‌بازی و بردن آن به سمت گوشش انگار که یک تلفن است، مشاهده خواهید کرد. اشکال اولیه بازی خیالی بیشتر انفرادی است اما زمانی که فرزند شما ۲ ساله می‌شود، متوجه می‌شوید که او از معاشرت با همسالان خود نیز لذت می‌برد. بازی به کودکان این امکان را می‌دهد که تخیل، چابکی جسمی، قدرت شناختی و قدرت عاطفی خود را پرورش دهند. از طریق بازی است که کودکان در سنین پایین یاد می‌گیرند با مردم چگونه  تعامل داشته باشند و دنیای اطراف خود را درک کنند.

اما والدین چه کاری می‌توانند برای ترویج بازی تخیلی انجام دهند؟

تحقیقات نشان داده است، والدینی که مثلاً هنگام خواب برای کودکان داستان می‌خوانند یا اقدامات روزمره، اشیا،، وقایع، طبیعت و افراد برای آنها توصیف می‌کنند و درباره‌شان توضیح می‌دهند، کودکانشان بیشتر بازی تخیلی را انجام می‌دهند.

اگر می‌خواهید کودک خود را به انجام بازی تخیلی تشویق کنید، نکات زیر را بررسی کنید:

1. داستان‌ها: از کودک خود دعوت کنید تا داستان مورد علاقهٔ خود را بازگو کند یا از او بخواهید پایان یا جزئیاتی را که خود می‌خواهد در داستان تصور کند؛ برای مثال، ممکن است بخواهید سؤال‌هایی مانند: “فکر می‌کنی چه اتفاقی خواهد افتاد؟” یا “اگر پسرک نتواند گنج را پیدا کند چه؟” از او بکنید.
2. اسباب‌بازی‌ها: اطمینان حاصل کنید که کوچولوی شما به اسباب‌بازی‌ها، عروسک‌ها یا حیوانات پلاستیکی دسترسی دارد. لازم نیست آنها را حتماً از فروشگاه خریداری کنید، می‌توانید با وسایل خانه مانند جوراب یا جعبه‌های نمایشی آنها را بسازید. در زمان انجام بازی تخیلی، کودکان تمایل دارند که به راحتی احساساتی را برای اشیا یا اسباب‌بازی‌ها در نظر بگیرند، که این برای بیان افکار و عقایدشان در آینده بسیار مؤثر است.
3. جعبه‌های اسباب‌بازی: جعبه یا کیسه‌ای پر از مواد متناسب با یک موضوع خاص ایجاد کنید؛ برای مثال جعبهٔ رستوران یا باغ‌وحش. جعبه‌هایی با مواد مختلفی آماده کنید. پس از آن خواهید دید که کودک نوپای شما خلاقیت خود را به سطح بالاتری می‌رساند.
4. وقت بگذارید: بازی تخیلی در زمان‌های ۱۵ دقیقه‌ای قابل انجام نیست. سعی کنید داستان جدیدی را که کوچولوی شما خلق کرده است، برای چند روز ادامه دهید. به این ترتیب او می‌تواند خلاقیت خود را کشف کند و آن را ارتقا دهد. به خاطر داشته باشید که هیچ ماده، محیط و داستانی نمی‌تواند جای زمان بی‌وقفه برای بازی و کاوش ایده‌ها را بگیرد.

بنابراین دفعهٔ دیگر که می‌بینید فرزندانتان مشغول بازی تخیلی هستند، آنها را به انجام سایر فعالیت‌ها مجبور نکنید، به آنها اجازه دهید بازی کنند و این زمان را به‌خوبی سپری کنند.