مهارت‌های حرکتی ظریف در سال‌های اول زندگی

خلاصه

مهارت‌های حرکتی ظریف کودک، مثل حرکات انگشت‌ها و دست او هستند. این تحرکات ظریف معمولاً زیر سایه‌ی حرکت‌های اصلی و چشم‌گیرتری مثل قدم‌برداشتن قرار می‌گیرند و خیلی به آن‌ها توجه نمی‌شود. این مقاله، تلاش می‌کند شما را از اهمیت مهارت‌های حرکت ظریف کودک باخبر کند و دوره‌های مختلف رشد این مهارت‌ها در سال اول زندگی را بررسی کند.

 کودک شما در طول سال اول زندگی خود، مراحل مختلف و مرتبطی از رشد را پشت سر می‌گذارد. قابل‌توجه‌ترین و مهیج‌ترین آن‌ها، مهارت‌های حرکتی اصلی مانند چرخش، نشستن، سینه‌خیز رفتن، ایستادن و شاید حتی اولین قدم‌هایش باشد. ممکن است مهارت‌های حرکتی اصلی تمام توجه شما را به خود جلب کنند و شما را از حرکت‌های ظریف اندام‌های کودک‌تان غافل سازند. مهارت‌های حرکتی ظریف کودک، مانند مهارت‌های دست و انگشت او بسیار حائز اهمیت‌اند.

اهمیت مهارت‌های حرکتی ظریف

مهارت‌های حرکتی ظریف نیاز به استفاده از عضلاتی کوچک در دست‌ها و انگشتان دارد. آن‌ها به کودک توانایی می‌دهند که با دست‌هایش حرکات دقیقی را مانند بستن دکمه‌ پییراهن، برداشتن اشیای کوچک از زمین یا نوشتن را انجام دهد. اگر روی تقویت این مهارت‌ها تمرکز نکنید، ممکن است رشدشان به‌کندی پیش برود و دشوار شود. هم‌چنین آن‌ها به همان اندازه‌ٔ مهارت‌های حرکتی اصلی هیجان‌انگیز هستند و تقویتشان منجر به کاوش، استقلال و یادگیری کودک می‌شود.

درباره‌ی مهارت‌های حرکتی کودکان، در آوک بیش‌تر بخوانید:

مهارت‌های تعادلی فرزند من

روند رشد مهارت‌های حرکتی ظریف در سال اول زندگی

در این نوع تحرک‌ها، اندام‌های چشم‌گیر و بزرگ در کار نیستند. بلکه کوچک‌ترین عضلات موجود در بدن، تلاش می‌کنند تا از پس یک‌سری کارهای جزئی بربیایند. شما همواره روندِ تقویت مهارت چهاردست‌وپا رفتن کودک‌تان را رصد می‌کنید و تصور می‌کنید مهارت‌های حرکتی او در همین امور کلی خلاصه می‌شود. اما واقعیت این است که برای عمل ساده‌ای مثل نشستن، تقویت چندین مهارت حرکتی ظریف در انگشتان دست و پا و دیگر عضلات کوچک ضروری است.

در ادامه، سال اول زندگی را به چنددوره و بازه‌ی زمانی تقسیم کرده‌ایم و روند منطقی و موردانتظار برای رشد و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف در این بازه‌ها را مرور خواهیم کرد:

مهارت‌های حرکت ظریف؛ تا سه‌ماهگی

هنگامی که کودک شما تازه به دنیا آمده بود، احتمالاً متوجه شدید که او بیشتراوقات دست‌های خود را محکم مشت می‌کرد. در آن زمان اگر چیزی مانند انگشت خود را در یکی از دستانش می‌گذاشتید، او واکنش نشان می‌داد و آن را محکم نگه می‌داشت. بعد از گذشت چند هفته و عادت به دنیای جدید، کودک خود را در حال باز و بسته کردن مشتش می‌بینید. سعی کنید یک شی کوچک را در یکی از دستانش قرار دهید؛ او احتمالاً آن را نگه خواهد داشت. حتی ممکن است در سه ماهگی آن را تکان دهد.

مهارت‌های حرکت ظریف؛ چهار تا هفت‌ماهگی

سپس در چهار تا هفت ماهگی، کودک تعامل بیشتری با محیط زندگی خود برقرار می‌کند. در ابتدا، کودک شما فقط به اشیا ضربه خواهد زد و سعی می‌کند آن‌ها را بگیرد اما در حدود شش یا هفت ماهگی متوجه تغییرش می‌شوید و می‌بینید که چگونه او می‌تواند به طور دقیق به چیزی که می‌خواهد برسد و آن را با استفاده از تمام دست خود بگیرد. اگر نحوه‌ی تعامل کودک خود را با اشیای مختلف مشاهده کنید، مراحل رشد جزئی اما مهمی را خواهید دید؛ مانند انتقال یک شی از یک دست به دست دیگر و نگه داشتن هم‌زمان دو جسم.

مهارت‌های حرکت ظریف؛ نه تا دوازده‌ماهگی

در حدود نه تا دوازده ماهگی، مهارت‌های حرکتی ظریف تصحیح می‌شوند و ممکن است شاهد شروع به چنگ گرفتن در کودک خود باشید. به چنگ گرفتن یک مهارت حرکتی مهم است که به کودک شما اجازه می‌دهد اشیای کوچک را در بین انگشت اشاره و انگشت شست خود بگیرد. کودک شما از برداشتن همه‌ی چیزهایی که روی زمین پیدا می‌کند خوشحال می‌شود و با هماهنگی بهتر خود، اشیایی را که با آنها روبه‌رو می‌شود دقیق‌تر بررسی می‌کند و درهای جدیدی برای یادگیری به روی خود می‌گشاید.

درباره‌ی ماهیت مهارت‌های حرکتی بخوانید:

مهارت‌های حرکتی؛ کنترل و دستگاه حرکتی

 

به یاد داشته باشید که هر نوزادی با سرعت خود و متناسب با استعدادهای حرکتی و محرک‌های محیطی خودش رشد می‌کند. مواردی که در بالا بیان شدند، مربوط به روندهای عمومی رشد و میانگین تقویت مهارت‌های حرکتی در عموم کودکان است؛ کمی تفاوت، تأخیر یا تعجیل در انجام رفتارهای ذکرشده، نگران‌کننده نیست. فقط باید در نظر داشت، این مهارت‌ها با تمرین‌دادن به کودک قابل تقویت‌اند.