شما والدین جوان، احتمالاً بارها واژهٔ “دلبستگی” را شنیده‌اید، چه در مجلات والدین، از زبان یک متخصص اطفال چه توصیف آن از طرف یک دوست روان‌شناس اما این اصطلاح به چه معناست و چرا این همه محبوبیت پیدا کرده‌است؟ در این مقاله، اصول تئوری دلبستگی را رمزگشایی خواهیم کرد؛ زیرا مربوط‌به رشد کودک در اوایل دوران زندگی است. در ادامه نکاتی دربارهٔ چگونگی ایجاد یک دلبستگی ایمن بین شما و کودکتان بیان می‌شود.
اگر بخواهیم ساده بگوییم، دلبستگی فرایندی رابطه‌ای است که از زمان نوزادی شروع به تکامل می‌کند و درحالی که کودک مهارت‌های شناختی بیشتری کسب می‌کند، ریشه‌های دلبستگی نیز در سال‌های اول زندگی در شخصیت کودک تحکیم می‌شود و برای مثال، ماندگاری شیء یا درک علت و معلول را ایجاد می‌کند. این دلبستگی اولیه شامل مجموعه‌ای از رفتارها، احساسات و تفکر در مورد خود، دیگران و دنیایی است که با آن ارتباط داریم. این به ما امکان می‌دهد چگونگی شکل‌گیری روابط را رمزگشایی کنیم و درنتیجه، چهارچوبی را برای تعاملات ما در طول زندگی تعیین می‌کند.
نظریهٔ دلبستگی در سال ۱۹۳۰ مطرح شد. روان‌پزشک “رنه اسپیتز” دریافت که کودکان خردسال به همان اندازه که به تغذیه، خواب و مراقبت‌های بهداشتی نیاز دارند، به ارتباط و لمس نیز نیاز دارند. اهمیت روابط اولیه با کودک زمانی مطرح شد که مردم دریافتند اگر کودکان از داشتن روابط عاشقانه با والدینشان محروم شوند، به طور عینی رشد نمی‌کنند.
الگوهای رابطه‌ای که در دوران نوزادی و اوایل کودکی ایجاد می‌کنیم، تعیین می‌کند که چگونه در بزرگسالی با دیگران ارتباط برقرار کنیم. در طی دههٔ ۸۰، “جان باولبی”، روان‌شناس انگلیسی، کتابی پیشگامانه در زمینهٔ ایجاد پایگاه امن برای دلبستگی والدین و کودک و در نتیجه، رشد در آینده منتشر کرد. از تحقیقات وی، مفهوم دلبستگی ایمن حاصل شد، که الگویی از روابط را توصیف می‌کند که در آن کودک یاد گرفته است که نیازهای عاطفی‌اش، می‌توانند بدون اینکه رها شود و مورد سرزنش قرار بگیرد رفع شود. کتاب تربیت کودک ایمن، نوشتهٔ روان‌شناسان “کنت هافمن، گلن کوپر و برت پاول” از دانشگاه برکلی، دلبستگی ایمن را با عبارت “اطمینان و اعتماد به خوبی من، شما و ما” توصیف می‌کند که کودکان در طول زندگی خود آن را حمل می‌کنند.
چگونه می‌توانید به کودک خود در ایجاد یک دلبستگی امن کمک کنید؟
- با کودک خود در تماس باشید و با او تماس چشمی برقرار کنید، او را لمس کنید و احساسات خود را با او در میان بگذارید.
- با هم بازی کنید و با انجام تعاملات رفت و برگشتی، علاقهٔ کودک خود را تشویق کنید.
- با خلق‌وخوی و ویژگی‌های منحصربه‌فرد او آشنا شوید.
- هنگامی که کودک در تنظیم احساسات خود مشکلی دارد، او را آرام کنید. به این ترتیب می‌توانید او را تسکین دهید و به او الگویی برای نام‌گذاری و پردازش آنچه احساس می‌کند، ارائه دهید.
- مراقب خود باشید. به اندازهٔ کافی بخوابید و تغذیهٔ کافی داشته باشید تا در معرض تحریک قرار نگیرید.
- ابزارها و روش‌هایی را پیدا کنید که به شما کمک می‌کند در دوره‌های پرتنش خود را آرام کنید؛ برای مثال، انجام برخی از تمرین‌ها برای تنفس، درخواست کمک، یا کمی پیاده‌روی.
- زیاد خود را نگران اینکه باید پدر و مادری کاملی باشید نکنید، بلکه به اندازهٔ کافی خوب باشید و به رشد خاص فرزند خود علاقه نشان دهید.
