همهٔ بازیها شامل بازیهای متداول یا بازیهای فیزیکی مثل پریدن با طناب نیستند. ممکن است قبلاً اصطلاح “بازی باورپذیر”، “ادا بازی” یا “بازی تخیلی” را شنیده باشید اما اینها واقعاً چه معنایی دارند؟
این ممکن است تجربهای از روی کنجکاوی باشد که یک کودک پیشدبستانی را ببینید که با بلوکها بازی میکند و با خودش صحبت میکند. ما بزرگسالان، ممکن است فکر کنیم این ویژگی دوران کودکی صرفاً یک مرحلهٔ رشد به سمت تفکر منطقی است. در سال ۱۹۶۲، روانشناس “ژان پیاژه” دریافت که این “نمایش نمادین”، اگرچه از بازی با همسالان پیچیدهتر است، پایهای برای جذب پیچیدگی جهان بزرگسالان است. این پایه و اساسِ یکی از ویژگیهایی است که ما را انسان میکند: تخیل.
از حدود ۳ تا ۷ سالگی، کودکان داستانهای فانتزی و تخیلی را بازی میکنند که به صورت فعالانه در آن احساسات و تفکرات خود را بیان، کاوش و پردازش میکنند. دربارهٔ فواید ادا بازی به طور گستردهای تحقیق شده است. در ادامه برخی از نتایج این تحقیقات آمده است:
کودک از این توانایی استفاده میکند که از دیدگاه شخص دیگری فکر کند و درک کند که احساسات و افکار دیگران از نظری که ما نسبت به چیزی داریم، جدا و متفاوت است. این به بچهها اجازه میدهد تا درک کنند که دیگران ممکن است چه احساسی داشته باشند، چگونه ممکن است واکنش نشان دهند و درنتیجه، چگونه با موقعیتهای بین فردی کنار بیایند.
ظرفیتهای تفکر روایی، توالی منطقی و شرح و بسط یک تجربه در داستان را توسعه میدهد: با شروع و پایان، ترتیب و با سناریوهای اجتماعی و احساسی که در کنار هم زندگی میکنند و ممکن است در بعضی مواقع با یکدیگر در تضاد باشند.
همچنین این بازی به کودکان اجازه میدهد تا با خیال راحت خشم، ناراحتی و ترس خود را احساس و ابراز کنند و همچنین به آنها راهی میآموزد تا با هدایت داستان به نتایج آشنا و شاد، این احساسات را کنترل کنند. روانشناس رشد روسی “لو لو ویگوتسکی” بازی وانمودی یا ادا بازی را (مانند همهٔ تجارب اجتماعی) یک کاتالیزور اصلی توسعه و خودتنظیمی دانست.
همانطور که “اریک اریکسون” در سال ۱۹۵۰ ارزیابی کرد، بازی باورآمیز به کودکان اجازه میدهد تا نقشهای مختلف اجتماعی را کشف کنند و به آنها امکان میدهد تا حس پیچیدهتری از آینده را ایجاد کنند. آنها قادر به انجام اقدامات بیپایان در زمان حالاند، با افراد دیگر ارتباط برقرار میکنند، خاطرات مهم را مرور میکنند و نتایج احتمالی را برای آینده پیشبینی میکنند.
علاوهبراین، ادا بازی زمینهٔ اولیهای را برای یادگیری و وضع قوانین زندگی اجتماعی فراهم میکند. وقتی کودکان پیشدبستانی با همسالان خود در خطی داستانی که تخیل مشترک خودشان آن را ساخته است بازی میکنند، مذاکرات پیچیدهای را دربارهٔ نقشها، تنظیمات، کنشها و گفتوگوهای انجامشده در داخل نمایش با هم دارند. همانطور که “ویگوتسکی” مطالعه کرد، این امر مستلزم استفادهٔ مداوم از قراردادهای اجتماعی، قوانین فرهنگی و ایجاد مدلهای همکاری است.
