آنچه در این مقاله میخوانید:
همانطور که کودک احساس اعتمادبهنفس و استقلال خود را تقویت میکند، به شما احتیاج دارد تا احساس توانمند بودن را در او ایجاد کنید. داربست یک فرایند یادگیری است که در آن یک فرد بزرگسال با کمی کمک کردن به کودک در مواقع ضروری، از رشد او پشتیبانی میکند. فرایند داربست به فرد این امکان را میدهد تا دانش موجود را به دانش، مهارت و درک بیشتر از محیط ارتباط دهد. این فرایند موفق در آنچه روانشناس پیشگام “لو لو ویگوتسکی” (1931) به عنوان “منطقهٔ رشد نزدیک” (ZPD ) معرفی کرد اتفاق میافتد. ZPD تفاوت بین آنچه کودک میتواند انجام دهد و بهتنهایی یاد بگیرد و آنچه را که میتواند با کمک شخص باتجربهتری یاد بگیرد، نشان میدهد.
فرایند داربست فرد را قادر میسازد مشکلی را حل کند یا به هدفی برسد که فراتر از تواناییهای فعلی او باشد. هرکسی میتواند از این روند بهرهمند شود و همه دارای ZDP متفاوتی هستند. در چندین مطالعه مشاهده شده است که فرایند داربست چگونه بر رشد کودکان تأثیر میگذارد. یافتهها گزارش میدهند که فرایند داربست والدین روی حل مسئلهٔ کودکان در ۳ سالگی، تأثیر مستقیمی بر عملکردهای اجرایی آنها در ۴ سالگی دارد. شما میتوانید از همان زمان با فرایند داربست، قدرت دادن به کودک خود را شروع کنید. وقتی آنچه را که فرزندتان میداند و میخواهد یاد بگیرد درک کردید، میتوانید او را تشویق کنید.
هنگام تمرین این کار با کوچولوی خود، چه مواردی را باید در نظر بگیرید؟
- برای تعیین هدف واقعبینانه، به یاد داشته باشید که پیشرفت کلی او چه میزان است.
- روشهای را که او برای یادگیری انتخاب میکند، درک کنید.
- روش خود را با علایق، دانش و مهارتهای او مطابقت دهید.
- به او کمک نکنید.
چند نمونه:
- هنگامی که کودکان در حال یادگیری راه رفتن هستند، اغلب با چسبیدن به لباس یا گرفتن دستان بزرگسال شروع میکنند. تا زمانی که آنها قدرت و تعادل کافی ایجاد نکنند، یاد نمیگیرند که خودشان راه بروند.
کوچولوی خود را میبینید که خودش را هل میدهد تا خودش بتواند بایستد. شما دست او را میگیرید، او چند قدم ناپایدار برمیدارد و میافتد. شما ZPD او را به عنوان تفاوت بین ایستادن در حالت خودش و برداشتن چند قدم بدون پشتیبانی مشخص میکنید. یک روش داربست ممکن است ارائهٔ دو اسباببازی کوچک مورد علاقهاش به او باشد و ببینید آیا با نگه داشتن اسباببازیها در هردو دست و محکم فشار دادن آنها میتواند تعادل مورد نیاز خود را به دست آورد تا چند قدم به سمت شما بردارد یا نه.
- وقتی کودک شما با بازی کردن در مورد دوام و ماندگاری اشیا یاد میگیرد، چشمبندی یک بازی بسیار جذاب برای اوست.
درحالی که برای دهمین بار صورت خود را نشان میدهید، خواهید دید که کودک شما باز هم به این کار علاقه دارد و همچنان توجه میکند. همانطور که پتو را کنار میزنید، به او کمک کنید تا با پتو صورت خود را بپوشاند، نام خود را تکرار کند و بگوید: “آنجاست!” به این ترتیب شما راهی جدید پیدا کردید تا او را دوباره درگیر کنید و پاسخگو باشید.
- هنگامی که کودک شما در مورد اشکال و رنگها میآموزد، توجه بیشتری به رنگهای اطراف خود میکند.
اگر میبینید که کودک شما شروع به شناسایی رنگهای آبی و زرد کردهاست، صبح، هنگام لباس پوشیدن، لباسهای آبی و زرد را انتخاب کنید و آنها را روی تخت خود بگذارید. کودکتان وقتی رنگ لباسها را مشخص میکند از لباس پوشیدن بسیار هیجانزده خواهد شد. به او بگویید که امروز قرار است روز رنگ آبی و زرد باشد، شما لباسهای این رنگی خواهید پوشید و آنها را در طول روز در محیط اطراف خود شناسایی خواهید کرد. به این ترتیب، شما یک محیط یادگیری را براساس آنچه کودک میداند، آماده میکنید و روش متناسب با علایق او را ارائه میدهید.
با پشتیبانی و راهنمایی، قادر خواهید بود آنچه را که کودک کوچک شما میداند و میآموزد به چالش بکشید و گسترش دهید. توانمندسازی او با انجام تمرینهای سادهٔ بازی باعث اعتمادبهنفس، رشد استقلال و تواناییهای شناختی آیندهٔ او میشود.