آنچه در این مقاله میخوانید:
همهٔ ما این کار را روزانه انجام میدهیم، به طور تصادفی رفتاری را که دوست نداریم تقویت میکنیم. خبر خوب این است که برای تغییر این رفتار دیر نیست! در مورد بچههای کوچکمان، بهویژه کودکان زیر ۵ سال، اقدامات واقعاً مؤثرتر از کلماتاند. فرزند شما به آنچه شما انجام میدهید ۱۰۰۰ برابر بیشتر از آنچه شما میگویید پاسخ خواهد داد (* به نمودار بالا مراجعه کنید). بنابراین بله، ممکن است به او بگویید “ما نباید چیزها را پرت کنیم” اما اگر این حرف با عملکرد شما مطابقت نداشته باشد، این کلمات معنایی ندارند. اگر رفتار ناخواستهٔ فرزند شما در تأمین نیازهای او مؤثر باشد، پس ادامه خواهد یافت؛ بنابراین، در مثال بالا، او باید به جای پرتاب کاسه برای دریافت غذای بیشتر، کاسه را به شما بدهد و بگوید: “بیشتر” یا مثلاً به غذای مورد نظرش اشاره کند. تا زمانی که کودک رفتار جدید و مثبتی را که ما برای او الگو قرار میدهیم انجام ندهد، نباید کاسه را دوباره پر کنیم.
بیایید نگاهی به چند نمونه از زندگی واقعی بیندازیم.
دستهٔ کوچک موسیقی، ناله و گریهٔ دروغین
کودک شما برای داشتن چیزی که میخواهد، غر میزند یا الکی گریه میکند. شما به او توضیح میدهید که “این کار به گوش من آسیب میرساند” یا ” میتوانی از صدای یک دختر بزرگ استفاده کنی” اما، اگر پس از غر زدن یا گریههای ساختگی، آن کالای مورد نظر را برای فرزند خود تهیه کنید، پس او میفهمد که این راهی عالی برای به دست آوردن چیزهاست. درعوض، از کوچولوی خود بخواهید با “صدای یک دختر بزرگ” درخواست خود را تکرار کند و سپس آنچه را که میخواهد به او بدهید.
به چنگ آوردن چیزها با استفاده از دستها
دخترتان چیزها را از دست دیگران میرباید و شما میگویید: “این کار خوب نبود” یا “ما به نوبت از آن استفاده میکنیم”. بااینحال، اگر کودک شما بتواند وسایلی را که ربوده است نگه دارد، پس به نظر او ربودن وسایل از دست دیگران جواب میدهد. در عوض، از او بخواهید که کالای مورد نظر را پس دهد و سپس آن را درخواست کند تا زمانی که نوبتش شود بتواند آن را داشته باشد.
واکنش “نه”
فرزند شما پس از تعیین محدودیت، فریاد میزند، جیغ میکشد یا چیزهایی را پرتاب میکند. تعیین حدوحدود ممکن است گفتن “وقت جمع کردن است” باشد تا پاسخ “نه” دادن به درخواست کودک. اگر فرزندتان واکنش قابلتوجهی از خود نشان داد و شما موافقت کردید که در مورد محدودیت و محدودهای که تعیین کردهاید با او مذاکره کنید، متأسفانه، رفتار منفی او جواب داده است. در عوض، هنگام ایجاد محدودیت محکم باشید و به کودک خود دو گزینهٔ دیگر برای انتخاب بدهید که با آنها احساس راحتی میکنید؛ برای مثال، ممکن است بگویید “مامان گفت نمیتونی کوکی داشته باشی. میتونی یک سیب یا کراکر برداری، انتخاب کن “.
نتیجه
مهم نیست که رفتار ناخواسته چیست، مهم است که روی تغییر رفتار تمرکز کنیم و در عوض رفتارهای مثبت را تقویت کنیم. استفاده از یک زبان ساده و دلگرمکننده نیز بسیار مفید است اما اقدامات در اینجا بیشترین اهمیت را دارند. این امر به ویژه اگر کودک شما در یک حالت عاطفی فزاینده باشد، درست است؛ زیرا پردازش زبان در این زمانها بسیار دشوار است.
هدف این است که فرزندتان کار دیگری انجام دهد و سپس این رفتار را تقویت کند. شما باید رفتار جدید و ترجیحی خود را به نمایش بگذارید و از کوچولوی خود بخواهید از شما تقلید کند تا بتوانید موارد خوب را بهدرستی در او تقویت کنید. شما در حال تغییر قوانین بازی در دوست کوچک خود هستید؛ بنابراین مهم است که ابتدا الگو را تکرار کنید و آهسته پیش بروید، تا او وقت داشته باشد با قوانین جدید سازگار شود. نکتهٔ اصلی این است که ثابتقدم باشید و هوشیاری خود را حفظ کنید تا به جای رفتارهای واکنشی و ناخواسته، به تقویت رفتارهای مثبت جدید ادامه دهید.