در حدود ۲۹ ماهگی، کوچولوی شما به یک مرحلهٔ رشد جالب توجهی خواهد رسید؛ درک اینکه بعضی چیزها مال اوست و بعضی دیگر نه. این امر به او در پیشرفت اجتماعی و عاطفی بسیار کمک می‌کند و به او امکان می‌دهد تا در مورد دنیای اجتماعی ما تعامل و درک بیشتری داشته باشد. این همچنین به مهارت‌های شناختی و استدلالی زیادی نیاز دارد؛ زیرا او شروع به درک مفهوم مالکیت می‌کند. جای تعجب است که چگونه بچه‌ها می‌توانند همهٔ این قضاوت‌ها را در سنین پایین انجام دهند! مالکیت چیزی نیست که آنها ببینند، بلکه یک مفهوم انتزاعی است که با نشانه‌های اجتماعی و هنجاری تعریف می‌شود؛ بنابراین، آیا کودک شما واقعاً مالکیت را درک می‌کند؟ یا فقط به دلیل اینکه یک اسباب‌بازی از او گرفته‌اید عصبانی شده است؟

در حدود دو سالگی، ممکن است متوجه شوید که کشمکش‌های فرزندتان بر سر اسباب‌بازی‌ها بیشتر می‌شود. حتی از حدود ۱۸ ماهگی، تلاش برای گرفتن اسباب‌بازی یا در اختیار داشتن آن امری عادی است. بااین‌حال، آنچه برخی از مطالعات نشان داده‌اند این است که در این سن، هنگامی که “صاحب” اصلی اسباب‌بازی سعی در پس گرفتن آن دارد، شخص خواستار اسباب‌بازی نیز به همان شدت اعتراض می‌کند. این وضعیت پس از دو سالگی تغییر می‌کند؛ وقتی اسباب‌بازی‌ای از کودکان گرفته می‌شود که از ابتدا آن را داشتند، نسبت به زمانی که در وهلهٔ اول اسباب‌بازی‌ مال آنها نبوده‌است، بیشتر اعتراض خواهند کرد. به‌علاوه آنها شروع به شناسایی صاحبان اشیای خاص می‌کنند؛ برای مثال “عینک بابا”.

چگونه کودکان مفهوم مالکیت را درک می‌کنند؟

ممکن است از سطح استدلالی که کودکان نیاز دارند مالکیت یک شیء را به کسی اختصاص دهند تعجب کنید! آنها قضاوت‌های مختلفی می‌کنند، از جمله اینکه چیزی متعلق به آن است یا نه، چه کسی مالک چه چیزی است، چرا و چه حقوقی در مورد اشیای متعلق به خود دارند. کودکان برای تصمیم‌گیری در مورد همهٔ این موارد از انواع مختلف دانش استفاده می‌کنند؛ برای مثال:

• شهادت کلامی: در حدود ۲ سالگی، کودکان ممکن است مالکیت چیزی را به شخصی که آن را به صورت شفاهی ادعا می‌کند اختصاص دهند؛ برای مثال، اگر بگویید: “این کلاه مال من است” او آن را متعلق به شما می‌داند.
• کلیشه و جنسیت: در حدود ۳ سالگی، کودکان احتمالاً قضاوت‌های دیگری دربارهٔ مالکیت براساس آنچه تصور می‌کنند متعلق به دختران، پسران، کودکان یا بزرگسالان است، انجام خواهند داد؛ برای مثال، آنها به احتمال زیاد می‌گویند که کامپیوتر متعلق به یک بزرگسال است، درحالی که عروسک متعلق به کودک است.
• تصمیم گیرنده: کمی بعد، در حدود ۳ تا ۴ سالگی، کودکان استدلال می‌آورند که یک شیء متعلق به شخصی است که اجازه دهد دیگران بتوانند از آن استفاده کنند یا نه. با توجه به این، آنها درک می‌کنند که یک حق مالکیت وجود دارد.
• مالکیت اول: در پیش‌دبستانی، استدلال بیشتر کودکان این است که شخصی به این دلیل مالک چیزی است که اول آن را داشته باشد، یا به این دلیل که این اولین شخصی است که می‌داند صاحب شیء شده است؛ برای مثال، اگر از یک کودک ۴ یا ۵ ساله بپرسید که چرا دوستش سنگ عقیق دارد؟ احتمالاً توضیح خواهد داد که او آن را پیدا کرده است. یا اگر دختری را ببیند که با یک توپ بازی می‌کند و سپس پسر دیگری با همان توپ بازی ‌کند، تصور می‌کند که توپ متعلق به دختر است؛ زیرا او ابتدا آن را داشته است.
• نقل‌وانتقالات: راه دیگر مالکیت چیزی انجام معامله است (شیء از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شود). در حدود ۳ سالگی، کودکان می‌فهمند که وقتی چیزی به عنوان هدیه داده می‌شود، مالکیت منتقل می‌شود (فقط اگر زمینهٔ هدیه دادن کاملاً مشهود باشد). بعداً، در حدود ۴ سالگی، آنها حتی تفاوت انتقال مشروع و غیرقانونی را درک خواهند کرد، به این معنی که آنها درک می‌کنند که اگر چیزی به عنوان هدیه داده شود می‌توانید صاحب آن شوید اما اگر آن را بدزدید نه. سپس، بین ۴ تا ۵ سالگی، کودکان شروع به درک مفهوم خرید چیزی می‌کنند و اینکه چگونه این امر به آنها مالکیت می‌دهد.

بنابراین، چرا این مراحل رشد برای کوچک شما مهم یا مفید است؟

خب، درک مالکیت و اینکه چه چیزی مال اوست و چه چیزی نیست، قسمت بزرگی از رشد اجتماعی و عاطفی کودک است و به او امکان می‌دهد که رفتار اجتماعی مناسب‌تری داشته باشد. همچنین، مالکیت بخش مهمی از اولویت برای کودکان است و اینکه یک شیء چقدر برای آنها به یاد ماندنی است. ممکن است پسرتان یک ماشین اسباب‌بازی خاص را به خاطر بسپارد یا ترجیح دهد؛ زیرا اینکه این ماشین بیش از هر ماشین اسباب‌بازی دیگری در پیش‌دبستانی یا خانه بچهٔ دیگری پیدا شده است، برایش اهمیت دارد.

به علاوه، درک اینکه آنها چیزی دارند، در واقع به کودکان کمک می‌کند تمایل بیشتری برای به اشتراک گذاشتن داشته باشند! اگر بچه‌ای از اینکه مالک چیزی است، مطلع نباشد؛ بنابراین نمی‌داند که حق دارد آن را به شخص دیگری پیشنهاد کند. همچنین، درک مالکیت با این موضوع که به اشتراک گذاشتن را راحت‌تر می‌کند می‌تواند یکسان نباشد، زیرا كودكان می‌دانند كه اگر شیء را به طور موقت به کودک دیگری بدهند، می‌توانند مالكیت آن را حفظ كنند. شاید بخواهید دفعهٔ بعدی که کوچولوی شما گفت “این مال من است”، از او بپرسید چرا و ببینید چه توضیحی می‌دهد!