در قسمت ۱ این نوشتار، در مورد راهکارهایی صحبت کردیم که وقتی در موقعیتی قرار گرفتید که کودک شما رفتاری پرخاشگرانه از خود بروز داد، می توانید از آن ها استفاده کنید. برخی از علائم این امر شامل کشیدن مو، گاز گرفتن، هل دادن یا ضربه زدن است. در ادامه در مورد آنچه میتوانید برای شکل دادن به رفتار کودک خود و به حداقل رساندن رفتار پرخاشگرانه کودک انجام دهید، صحبت خواهیم کرد.
هر کودکی با دیگر بچه ها،متفاوت است و مانند هر جنبه از رشد، رفتار پرخاشگرانه نیز در هر کودک متفاوت خواهد بود. مهمترین نکته این است که شما کمک کنید و ابزاری را که کودک برای درک و اصلاح رفتار خود به آن نیاز دارد، در اختیار او قرار دهید. این امر علاوهبر تقویت کنترل نفس، به او کمک میکند تا هنگام بیان افکار و احساسات خود به روشهای بهتری و پسندیه تری متوسل شود. این امر همچنین باعث آگاهی از خود، تقویت هوش هیجانی، و تقویت مهارتهای تفکر و همدلی روزافزون او میشود. مهارتهایی که در طول زندگی و روابط آینده به آنها نیاز خواهد داشت.
1. از خود شروع کنید. پیش از این ما در مورد اینکه کودک میخواهد مثل شما باشد و شما الگوی او هستید، صحبت کردهایم. اگر فرزندتان دائماً در معرض داد و فریاد و ناامیدی است و نمیتوانید انتظار داشته باشید كه خودش را كنترل كند، حضور آرام شما، باعث احساس امنیت شده و به تنظیم احساسات عاطفی او کمک میکند.
2. به عوامل محرک توجه کنید. آیا بروز این رفتار قبل و بعد از خواب بیشتر است؟ آیا گرسنه است؟ آیا همیشه با یک گروه از دوستان یا به طور خاص با یک نفر اتفاق میافتد؟ آیا این فقط در محیطی مانند خانه، مهدکودک یا در طول روزهای بازی اتفاق میافتد؟ آیا ممکن است اتفاقی در محیط رخ دهد (مثلاً خیلی شلوغ) و او شروع به پرخاشگری کند؟ آیا بهتازگی تغییرات بزرگی در زندگی وی (جابهجایی، عوض کردن اتاقش و غیره) ایجاد شداست؟ توجه به این عوامل و برطرف کردن آن در کاهش روحیه پرخاشگری او خیلی موثر خواهد بود.
3. ثابتقدم باشید. عدم تغییر قوانین نیاز به تلاش اضافی همه مراقبان کودک دارد؛ از روش تکراری نقش «پلیس خوب» یا «پلیس بد» با شریک زندگی خود بپرهیزید. شکل دادن به رفتار پرخاشگرانه کودک شما به صبر، فکر، همدلی و کلمات محبتآمیز احتیاج دارد و با یکبار تلاش درست نمیشود. صرف وقت برای فهمیدن آرام و دقیق این موضوع ضروری است. همچنین فشار آوردن به کودک اشتباه است و ممکن است او احساس کند که فقط وقتی شما در آنجا نیستید، میتواند این کار را انجام دهد و این فایدهای ندارد. در بخش ۱ این مقاله ما به استفاده از پیامهای کوتاه و محکم اشاره کردیم تا نشاندهد کاری که او انجام داده اشتباه است. هربار از همان ترکیب کلمات و حرکات استفاده کنید. کودک شما در حال یادگیری و نحوه کار قوانین و محدودیتهاست. بنابراین بهترین کاری که میتوانید انجام دهید این است که ثابتقدم باشید و آنها را تغییر ندهید.
4- از مذاکره خودداری کنید. این ممکن است سخت باشد. شما میخواهید کوچولوی شما احساسش شنیده شود و شما را به عنوان یک شنونده خوب ببیند اما مذاکره درباره محدودیتها و قوانین میتواند مانند حرکت کردن روی سطحی لغزنده باشد. داشتن محدودیتهای مشخص به او کمک میکند تا درک کند که قوانین زندگی چگونه کار میکنند و باعث میشود احساس امنیت کند و ساختار و منطق را به دنیای خود وارد کند و همیشه منتظر دخالت شما نباشد.
5. برای مطالعه وقت بگذارید. کتابها یک روش عالی برای کمک به تقویت رفتارهای مثبتاند و یادگیری اینکه چرا آسیب رساندن به دیگران خوب نیست، می تواند این گونه حاصل شود.
6. از قبل برنامهریزی کنید. اگر میدانید کوچولوی شما هنگام ملاقات با افراد دیگر خجالتی است، بهتر است قبل از بردن او به مهمانی خانوادگی، یک آلبوم خانوادگی را با او ورق بزنید. اگر میدانید کوچولوی شما یک اسباببازی خاص را دوست دارد ،وقتی به مهمانی میروید، یک اسباببازی دقیقاً مثل آن چیزی که دوست دارد برای همبازیاش هم ببرید تا از درگیری با دیگر بچه هاجلوگیری کنید.
7. اخطار دهید. «پنج دقیقه دیگر زمان بازی تمام میشود و وقت دوش گرفتن است، کدام اسباببازی را میخواهید امروز به حمام ببرید؟«، »یک داستان دیگر برایت میخوانم و بعد از آن وقت رفتن است، کدامیک را میخواهید بخوانید؟«، »پنج دقیقه دیگر وقت رفتن به خانه مادربزرگ است، دوست دارید در آنجا چه بازی انجام دهید؟ ». به او بگوییم که زمان فعالیتی که در حال انجام آن است خیلی زود به پایان میرسد. این ممکن است احساس امنیت و کنترل بیشتری در او ایجاد کند و احتمالاً باعث جلوگیری از طغیان او خواهد شد.
8- به او بازخورد مثبت دهید. هروقت فرزندتان به شیوههای غیرتهاجمی متوسل شد، رفتار مناسب او را ستایش کنید. این باعث افزایش عزتنفس و هوش هیجانی او میشود.
چه موقع باید کمک گرفت؟
اگر به نظر میرسد رفتار کودک شما بیش از چند هفته به طور غیرمعمول پرخاشگرانه است، احساس میکنید که بهتنهایی نمیتوانید از پس آن برآیید، یا کودک از بازی کردن با سایر کودکان اجتناب میکند، بهتر است به دنبال کمک گرفتن از یک راهنمای حرفهای باشید.
به یاد داشته باشید که کودک شما در حال یادگیری برقراری ارتباط است و هنوز باید کشف کند که خودکنترلی چگونه است. با مثالهای کاربردی خود، بیان سخنان مهربانانه و پشتیبانی، همهچیز را در مورد همدلی و یافتن راههایی برای ابراز وجود، بدون توسل به پرخاشگری به او خواهید آموخت. در نهایت، او در زمینه به اشتراکگذاری، همکاری و کار خوب با دیگران متخصص خواهد شد. این ها همان مهارتهای اساسی که در آینده شخصی و شغلی خود به آنها نیاز خواهد داشت.