همهٔ والدین، بهویژه والدینی که برای اولینبار بچهدار شدهاند، برای بهدست آوردن اطلاعاتی که به آنها کمک میکند مطمئن شوند فرزندانشان بهخوبی رشد میکنند، مشتاقاند. اگرچه هر نوزادی به شیوهٔ متفاوتی رشد میکند اما ثبت تغییرات رشد او، چارچوبی مفید را برای ردیابی و نظارت بر پیشرفت کودک در مهارتهای حرکتی، زبانی و اجتماعی فراهم میکند.
در سال اول زندگی کودک، چه انتظاری از او داشته باشید و چه چیزهایی را ثبت کنید؟
در همان ابتدای کار، ممکن است بهنظربرسد که کودکتان جز گریه کردن، غذا خوردن و خوابیدن کاری انجام نمیدهد اما باید بدانید که او از همان هفتههای اول زندگیاش در حال تقویت میزان هوشیاری، واکنشپذیری و مهارتهای حرکتی خود است. از نزدیک تماشا کنید تا بتوانید شاهد پیشرفتهای جذابی که کودکتان تجربه میکند باشید و از دیدن آنها لذت ببرید.
۰ تا ۱ ماهگی: در پایان ماه اول خواهید دید که کودک نسبت به زمان تولد به طور قابل توجهی هوشیارتر و پاسخگوتر شده است. بدن او راحتتر و با هماهنگی بیشتری حرکت را آغاز میکند. علاوهبراین، وقتی متوجه شوید که او نسبت به صدای شما واکنش نشان میدهد و در حالی که او را در آغوش گرفتهاید تماشایتان میکند، بسیار متعجب و خوشحال خواهید شد.
از این مرحله به بعد، به ارزش دنبال کردن و پیگیری مراحل رشد و نمو کودک پی خواهید برد. این موارد را جستوجو کنید:
۱ تا ۳ ماهگی: در پایان این دوره، کودک شما تغییر شگرفی میکند و از نوزادی خوابآلود به نوزادی فعال و پاسخگو تبدیل خواهد شد. در این مرحله، او بسیاری از واکنشهایی را که در ابتدای تولد خود داشت پشت سر میگذارد و کنترل بیشتری بر بدن خود خواهد داشت. او دستهایش را کشف خواهد کرد و با بازرسی و تماشای حرکت آنها سرگرم خواهد شد. فرزندتان میتواند اشیای روشن یا با وضوح بالا را وقتی آهسته حرکت میکنند، به صورت بصری شناسایی و دنبال کند.
۴ تا ۷ ماهگی: در این دوره کودکتان از نظر رشدی تغییرات چشمگیری خواهد داشت. کودک شما یاد خواهد گرفت که تواناییهای ادراکی در حال ظهور (استفاده از حواس مانند بینایی، لامسه و شنوایی) و تواناییهای حرکتی فزایندهٔ خود را برای ایجاد مهارتهایی مانند گرفتن، غلتاندن، نشستن و حتی سینهخیز رفتن هماهنگ کند.
۸ تا ۱۲ ماهگی: کودک شما تحرک بیشتری خواهد کرد! این برای مادروپدر بسیار هیجانانگیز و چالشبرانگیز است؛ زیرا فرزند آنها مشتاق خواهد بود که با جنبیدن، خزیدن، لیز خوردن روی شکم یا حتی اولین قدمهای خود از مکانی به مکان دیگر حرکت کند. تحرک جدید وی همچنین با صداهای زیادی همراه خواهد بود. در این مرحله، شنیدن زمزمه، تقلید، اشاره و شاید حتی بیان یک یا دو کلمه معمول است.
۱۲ تا ۱۵ ماهگی: کودکان نوپا وقت زیادی را صرف تلاش برای فهمیدن این میکنند که چیزهای مختلف چه کاری انجام میدهند و میتوان با آنها چه کارهایی کرد. کوچولوی شما برجهای کوچک بلوکی میسازد و سپس آنها را خراب میکند. کودکان نوپا دوست دارند کشف کنند و وقتی مادرانشان نزدیکشان هستند احساس امنیت میکنند. در این مرحله، ممکن است کودک همدلی کردن را آغاز کند که توانایی مهمی در ایجاد روابط است.
۱۵ تا ۱۸ ماهگی: در این سن، بازی قسمتی اساسی از رشد تخیل، روند تفکر و خلاقیت کودک نوپای شماست. او بهویژه از بازیهایی مانند پیدا کردن اشیای گمشده یا بازیِ نشان دادن اعضای بدن لذت خواهد برد. در مورد احساساتش، وابستگی شدیدی به افرادی که دوست دارد پیدا کرده است، آنها را زیاد میبوسد و از آنها بیشتر میخواهد که بغلش کنند. او همچنین ممکن است وقتی که از مادر جدا میشود اضطراب را تجربه کند.
البته در اینجا تغییرات مهم و فراوانی در رشد کودک دیده میشود که نمیتوان همهٔ آنها را بیان کرد. به همین دلیل است که ما، والدین جدید را تشویق میکنیم که همواره رشد و پیشرفت کودک خود را پیگیری کنند. ثبت رویدادهای مهم در برنامهای تخصصی مانند آوک، نهتنها خاطرات خوبی را به یادگار میگذارد، بلکه والدین را قادر میسازد که همواره روشهای پشتیبانی از کودک، چگونگی پیشرفت و افزایش اعتمادبهنفس او را شناسایی کنند.
ناگفته نماند که نوزادان با سرعتهای مختلفی رشد میکنند و پیشبینی کوتاهمدت یا دائمی این پیشرفتها دشوار است. تأخیرهای دائمی اغلب اتفاق نمیافتد و تأخیر در یک زمینه ممکن است با پیشرفت در حوزهای دیگر جبران شود.
“کریستینا کانلاس”، روانشناس کودک دراینباره توضیح میدهد: “دامنهٔ بسیار گستردهای از این موارد، طبیعی یا معمولی است. ثبت سابقهٔ پیشرفت در همهٔ زمینهها -ارتباطات، حرکتی و اجتماعی- به شما کمک میکند تا مراحل رشد کوچکتر و کمتر آشکارشده و همچنین پیشرفتهای بزرگتر فرزندتان را ردیابی کنید و به خاطر بسپارید. این میتواند برای والدینی که بهتازگی بچهدار شدهاند بسیار مثبت و اطمینانبخش باشد.