اگر راهنمایی برای والدین وجود داشت که بدانند در هر شرایطی چه باید بگویید یا چگونه عمل کنند، والدین بودن یک کار معمولی مانند دیگر کارهای روزانه و اتفاقاً کاری بسیار ساده بود. بااینحال، هر شخصی ویژگیهای منحصربهفرد خود را دارد؛ بنابراین مطمئناً متوجه خواهید شد که آنچه برای یک کودک جواب میدهد برای کودک دیگر جواب نمیدهد. علاوهبراین، کنترل زندگی، غیرمنتظره و کنترل آینده، غیرممکن است. ما با تجارب مختلفی که در زندگی داریم متحول میشویم. بسیاری از اینها خوباند اما مواردی منفی نیز وجود دارد که نمیتوان از آنها اجتناب کرد و بر رشد انسانی ما تأثیر میگذارند.
علاوهبراین، عوامل مختلفی از قبیل خانواده، وضعیت اقتصادی و شخصیت کودک بر نحوهٔ واکنش، عملکرد، احساس و تفکر فرزندان ما در شرایط مختلف تأثیر میگذارند. برای والدین، گاهیاوقات تصمیمگیری در مورد تربیت فرزندان بسیار دشوار است. در حقیقت، برخی از افراد میگویند كه والد بودن یكی از سختترین وظایف است؛ زیرا عوامل زیادی وجود دارد كه همیشه نمیتوان آنها را كنترل كرد. بااینحال، کارشناسان دریافتهاند که سبکهای فرزندپروری تأثیر زیادی در رشد کودک دارد. براساس چندین مطالعه، والدین در شکلگیری رفتار، شخصیت، عزت نفس و روحیات کودک نقش دارند. در حقیقت، مشخص شدهاست که رشد فرزندان، مثبت یا منفی، تا حدودی به سبک فرزندپروری که والدین به کار میبرند، بستگی دارد.
روانشناس، ” دیانا باومریند”، تأثیرات سبکهای مختلف فرزندپروری را بررسی کردهاست. از نظر باومریند، اینها دو بعد دارند؛ پاسخگویی و کنترل. چهار سبک فرزندپروری با توجه به کم و زیاد بودن این دو بعد طبقهبندی میشوند. باومریند دریافت كه كودكانی كه مطابق با هریك از شیوههای فرزندپروری تربیت شدهاند، ویژگیهای مشتركی دارند.
- سبک اقتدارگرایانه بر اساس سختگیری، تقاضا و کنترل است و هیچ نشانهای از محبت یا پاسخگویی به نیازهای کودک در آن وجود ندارد. این والدین بسیار سختگیرند و فرزندان خود را با نظم و انضباطی قاطع تربیت میکنند. کودکانی که مطابق این سبک تربیت میشوند، ناراضیاند، دوستانه رفتار نمیکنند و احساس امنیت ندارند. علاوهبراین، آنها اعتماد به نفس بسیار کمتری نسبت به کودکان دیگر دارند.
- از طرف دیگر، سبک دموکراتیک مبتنی بر نظم و انضباط اما با انعطافپذیری، محبت و پاسخگویی به نیازهای کودک است. کودکانی که با این سبک پرورش مییابند تمایل به شایستگی، خوشبختی و خودکفا بودن دارند.
- سبک آسانگیر بر اساس محبت بیش از حد، بدون انضباط و محدودیت است؛ بنابراین این کودکان اغلب وابسته و نابالغاند، کنترل اندکی بر خود دارند و عملکرد تحصیلیشان ضعیف است.
- و سرانجام، سبک سهلانگارانه مبتنی بر طرد، عدم نظم و محبت است. اینها والدینی هستند که تعاملی نیستند و به نیازهای فرزندشان پاسخ نمیدهند. کودکانی که با این سبک پرورش مییابند، معمولاً در رابطه با دلبستگی به فرزندان دیگر مشکل دارند یا دوستان کمی دارند.
مدل شیوههای تربیتی بامریند به ما کمک میکند تا بدانیم کودکان واقعاً برای رشد سالم خود به چه چیزهایی نیاز دارند. اکنون میدانیم که کودکان باید با محدودیتهایی تنبیه شوند اما در عین حال آنها به والدینی خونگرم و مهربان نیاز دارند. به همین دلیل متخصصان رشد کودک، سبک دموکراتیک را به عنوان بهترین سبک برای فرزندپروری توصیه میکنند. والدین باید حدومرزهایی تعیین کنند، محبت کنند و به نیازهای فرزندشان پاسخ دهند.