رشد حسی یکی از مهم ترین جنبه های رشدی کودکان است که به آن ها اجازه می دهد بهتر ببینند، بشنوند، بوها را استشمام کنند، مزه ها را بچشند و لمس کردن را تجربه نمایند. در واقع این رشد حسی است که انسان ها را به دنیای واقعی پیرامونشان پیوند می دهد و موجب شکل گیری درک از محیط اطراف می شود. اما به نظر شما آیا راهی برای تقویت رشد حسی در کودکان وجود دارد؟ متخصصان بر این باورند که از طریق فعالیت های مختلفی می توانیم به رشد حسی بچه ها کمک کنیم. در این مقاله به معرفی 16 فعالیت حسی برای نوزادان پرداخته ایم که می توانند تا حد زیادی در این زمینه شما را راهنمایی کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

 16 فعالیت حسی برای نوزادان؛ رشد حسی در نوزادان 0 تا 3 ماهه

در 3 ماه اول زندگی، نوزادان با حجم وسیعی از تجربه های حسی محاصره می شوند. آن ها از دنیای تاریک رحم پا به دنیایی می گذارند که در آن بی نهایت محرک بینایی، بویایی، شنوایی و … وجود دارد. از همین رو آن ها در این برهه زمانی حساسیت و آسیب پذیری بالایی دارند و مواجهه زیاد با محرک ها می تواند باعث تحریک پذیری و خستگی در آن ها شود. در نتیجه برای تمرین فعالیت های حسی با نوزادان  0 تا 3 ماهه حتما به آهستگی و تدریجی بودن فعالیت ها توجه نمایید.

1- استفاده از آویزهای رنگی

یکی از کارهایی که از همان بدو تولد کودک می توانید برای رشد حسی او انجام دهید استفاده کردن از اسباب بازی های آویز رنگی است که بالای تخت خواب نوزاد قرار می گیرند. این اسباب بازی ها اغلب به دلیل برخورداری از رنگ های جذاب رشد بینایی نوزاد را تقویت می کنند. هم چنین از آن جایی که نوزاد تشویق می شود تا این اسباب بازی ها را در دست بگیرد این آویزها می توانند در رشد حرکتی فرزندتان نیز موثر باشند.

2- قلقلک دادن کودک

کودکان در ماه های اولیه زندگی بیش از هر چیز به حس لامسه خود متکی هستند. در همین راستا تلاش کنید به آرامی بدن کودک را لمس کرده و با ظرافت او را قلقلک داده و بخندانید این کار نه تنها رشد حس لامسه را تسهیل می کند بلکه درک کودک را از یک ارتباط صمیمانه، گرم و شادی بخش با والدین افزایش می دهد.

3- استفاده از اسباب بازی ها یا جغجغه های مناسب با سن کودک

متناسب با سن نوزاد یکسری اسباب بازی ها و جغجغه ها تهیه کنید، آن ها را مقابل چشمان کودک گرفته یا تکان دهید. در ابتدا متوجه می شوید که فرزند شما قادر به گرفتن اسباب بازی ها نیست و فقط می تواند با اشتیاق به آن ها نگاه کند. اما رفته رفته یاد می گیرد دستان خود را به سمت این اسباب بازی ها دراز کرده و آن ها را بگیرد. این روش می تواند تاثیر بسزایی در تقویت حس لامسه، هماهنگی بدنی و افزایش قدرت و تحرک انگشتان کودک داشته باشد.

4- آواز خواندن برای نوزاد

یکی از راه های بسیار موثر برای تقویت حس شنیداری کودکان آواز خواندن برای آن ها است. شما هم چنین می توانید از فایل های صوتی کودکانه نیز برای تقویت حس شنوایی آن ها استفاده کنید. با این حال روانشناسان همواره صدای مادر را در اولویت قرار می دهند. چرا که نوزاد با صدای مادر احساس آشنایی بیشتری دارد و شنیدن آواز خواندن او نه تنها به سیستم شنوایی اش کمک می کند بلکه می تواند احساس دلبستگی عمیق تری را نیز شکل دهد.

16 فعالیت حسی برای نوزادان؛ رشد حسی در نوزادان 4 تا 6 ماهه

در این برهه زمانی کودک شما تبدیل به یک کاوشگر فعال می شود و علاقه زیادی به کشف محیط پیرامون خود دارد. از همین رو دقیق تر به اطراف خود نگاه می کند و اغلب وسایل دور و بر خود را بر می دارد. در ادامه فعالیت های حسی که در این مرحله از رشد کودک می توانید با او انجام دهید اشاره کرده ایم.

5- تشویق کودک به لمس پارچه های مختلف

در این سن شما می توانید برای فرزند خود شرایطی فراهم نمایید تا تجربیات حسی خود را غنی تر کند. برای مثال برای اینکه به رشد حس لامسه در او کمک کنید می توانید اجسام پارچه ای با جنس های مختلف نظیر پشم، ساتن، مخمل و … را در اختیار او قرار دهید تا بتواند تا به درک بیشتری از بافت اجسام مختلف برسد.

6- حرف زدن با کودک  

حرف زدن با کودک همواره به عنوان یکی از مهم ترین فعالیت هایی شناخته می شود که می تواند به رشد حسی او کمک کند. وقتی پیوسته با فرزندتان حرف می زنید دامنه توجه او افزایش می یابد و توانمندی بالاتری در مهارت گوش دادن پیدا می کند. از همین رو تلاش کنید تا می توانید با نوزاد حرف بزنید. برای مثال می توانید فعالیت های روزانه خود را برای او شرح دهید یا برایش شعر و داستان بخوانید.

7- تغییر زاویه دید کودک

همواره کودک را در یک موقعیت خاص در گهواره نگه دارید. 4 تا 6 ماهگی زمان خوبی است برای اینکه زمان بیشتری نوزاد را زمین بگذارید. این کار به هماهنگی حرکتی او کمک می کند و هم چنین با گسترش زاویه دید او دریچه جدیدی به روی رشد بصری او می گشاید. هم چنین شما می توانید هر بار کودک را روی سطوحی با جنس متفاوتی بگذارید و بدین ترتیب رشد حس لامسه را نیز در او تحریک نمایید.

8- توپ بازی با کودک

شما می توانید در طی این ماه ها  به فرزند دلبند خود یاد بدهید با توپ بازی کند. به طوری که توپ را رها کرده، پرت کند یا بغلتاند. بازی با توپ نه تنها رشد حس لامسه را در کودک تقویت می کند بلکه می تواند به هماهنگی حرکتی در او نیز خدمت کند.

16 فعالیت حسی برای نوزادان؛ رشد حسی در نوزادان 7 تا 9 ماهه

7 تا 9 ماهگی بازه زمانی فراموش نشدنی برای والدین خواهد بود. چرا که آن ها برای اولین بار شاهد زمزمه ها و ادای کلمات ساده ای نظیر بابا یا ماما از زبان کودک خود خواهند بود. با این که در این مرحله از رشد، رشد زبانی در محوریت قرار دارد اما هم چنان توجه به رشد حسی نیز ضروری است. برای اینکه در این دوره نیز از رشد حسی کودک خود حمایت کنید می توانید از فعالیت های زیر کمک بگیرید.

9- کتاب خوانی در کنار هم

در این سن می توانید کودک را در آغوش گرفته و هم زمان برای او کتاب بخوانید. می توانید به دست های کوچک فرزند دلبندتان اجازه دهید تا به کمک شما کتاب را ورق بزند. در واقع، او در این سن هنوز قادر به این نیست که به تنهایی کتاب ها را ورق بزند اما کمک شما می تواند هماهنگی حرکتی او را تقویت کرده و این فرایند را برایش تسهیل نماید. استفاده از کتاب های مصور که کاغذهای ضخیم با لبه های گردی دارند می توانند برای بچه ها در این سن گزینه مناسبی باشند. کتاب خوانی به این شیوه اغلب در رشد بینایی، شنوایی و حس لامسه در کودک تاثیر بسزایی می گذارند.

10- بلند کردن اشیا  

فرزند شما در این سن شروع به آزمایش کردن مهارت های حرکتی خود می کند. از همین رو دائما اجسام پیرامون را برداشته و آن ها را بلند می کند. برای اینکه در این مسیر به او کمک کرده و حس لامسه او را نیز تقویت کنید می توانید از ابزارهایی نظیر خانه سازی ها کمک بگیرید تا کودک از طریق بازی با آن ها توانمندی های خود را نیز ارتقا دهد.

11- اشاره به اشیای پیرامون

هنگام حرف زدن با کودک تلاش کنید ذهن او را فعال نگه دارید. برای این کار می توانید به اشیاء مختلفی که در محیط اطرافتان قرار دارد اشاره کرده و اسم آن ها را برای کودک تکرار کنید. این کار برای تقویت حس بینایی نوزاد بسیار ارزشمند است . هم چنین به او کمک می کند تا مهارت بالاتری در بازشناسی اشیا داشته باشد و درک و توجه بالاتری را شکل دهد.

12-ایجاد فرصتی برای کاوش آزادانه در محیط

فرزند شما پس از 7 ماهگی نیاز بیشتری به کاوش در محیط دارد. تلاش کنید فضای خانه را طوری تغییر دهید تا برای آزاد گذاشتن کودک امن باشد. به جای خواباندن کودک در یک گوشه ثابت دائما مکان کودک را تغییر داده و اجازه دهید با غلت زدن، خزیدن و … در  محیط آزادانه دست به اکتشاف بزند.

16 فعالیت حسی برای نوزادان؛ رشد حسی در نوزادان 10 ماهه تا 1 یکساله

نوزاد شما در این سن به مرور مهارت بیشتری در ارتباط کلامی از خود نشان می دهد و با برداشتن اولین گام های خود شما را شگفت زده خواهد کرد! برای اینکه در این سن بتوانید او را از نظر حسی تقویت کنید می توانید از فعالیت های زیر کمک بگیرید:

13-بازی قایم باشک   

کوچولوی شما در این سن از قایم شدن اجسام و سپس ظاهر شدن مجدد آن ها بسیار ذوق زده خواهد شد. این بازی در واقع روحیه کاوشگری او را تقویت کرده و رشد بصری او را تسهیل می کند.

14- اشاره به اعضای بدن در آینه

در این سن می توانید کودک را جلوی آینه برده و به او کمک کنید خودش را بهتر بشناسد. برای این کار کافی است به اعضای مختلف بدن او در آینه اشاره کرده و اسم آن ها را شمرده و با صدای رسا تکرار کنید. این فعالیت علاوه بر افزایش شناخت کودک نسبت به بدن خود، در رشد بصری و شنوایی او نیز موثر است.

15- تشویق کودک برای سینه خیز رفتن

سینه خیز رفتن مرحله مهمی در رشد حرکتی کودکان محسوب می شود و تاثیر بسزایی در هماهنگی حرکتی بچه ها دارد. این کار هم چنین رشد حسی فرزند شما را تقویت کرده و آگاهی فضایی او را ارتقا می دهد. در نتیجه از تلاش های کودک برای سینه خیز رفتن استقبال کرده و او را برای انجام این کار تشویق نمایید.

16- ایجاد تجربه های جدید در حوزه لامسه

با بزرگ تر شدن کودک هم چنان می توانید تجربیات او را از حس لامسه گسترش دهید. برای این کار می توانید لباس هایی با جنس متفاوت به تن کودک بپوشانید یا اجازه دهید با برداشتن اجسام مختلف بافت آن ها را لمس نماید. مثلا در محیط طبیعی اجازه دهید کودک یک برگ را لمس کند یا وسایل و اسباب بازی های متفاوت را در دست بگیرد.

سوالات متداول

– فعالیت های حسی چه کمکی به رشد نوزادان می کنند؟

فعالیت های حسی در حقیقت تجارب حسی نوزادان را غنی کرده و رشد آن ها را در این زمینه تقویت می کنند. در واقع کودکان هنگام درگیری در فعالیت های حسی می توانند به درک عمیق تری از حواس 5 گانه خود دست یابند.