آنچه در این مقاله میخوانید:
خلاصه
مهارتهای شناختی، مهارتهای مرتبط با تواناییهای ذهنی افرادند. در این مقاله، به انواع مهارتهای شناختی و راههای تقویتشان میپردازیم.
«یک، دو، سه، چهار و…»؛ کودکتان میشمارد. به شما میگوید: «وقتی شب شد میریم…» ذوق میکند از فهمِ توالیِ پدیدهها؛ اینکه شب، بعد از غروب میآید، دو بعد از یک و اول صبحانه میخورد و بعد ناهار. این درکِ تازه، نتیجهی یکی از انواع مهارتهای شناختی کودک است. در این مقاله، بیشتر باهم دربارهی این مهارتها حرف میزنیم.
نوزادان بسیار شبیه به دانشمندان کوچکاند؛ آنها به طور فعال دنیا را آزمایش میکنند تا بفهمند جهان چگونه کار میکند. شناخت کودک، یا گروهی از فرایندهای ذهنی شامل تفکر انتزاعی، حافظه، حل مسئله و توجه، به ایجاد این درک از جهان کمک میکند.
یکی از اولین جهشهای بزرگی که کودک شما انجام خواهد داد، ایجاد احساس فاعلیت یا این واقعیت است که او میتواند اتفاقاتی را رقم بزند. کودک روابط علت و معلولی میان پدیدهها را کشف میکند و تلاش میکند در راستای آنها کاری انجام بدهد و تا حد توانش در وقایع مداخلهای داشته باشد.
مهارتهای شناختی کداماند؟
مهارتهایی در افراد، که مربوط به یادگیری، استدلال و حل مسئله میشود. بهطور کلی این مهارتها به مغز کمک میکنند تا بتواند فکر کند، در مواجهه با پدیدههای مختلف چیزهایی را از قبل بهیاد بیاورد، به مسائل مختلف توجه داشته باشد و روی آنها متمرکز شود، هنگام فکرکردن اطلاعاتی را از گذشته و یادگیریهای قبلیاش احضار کند و به کمک آنها به پردازش دادههای موجود بپردازد و در آخر، بتواند مسائل و مشکلات را حل کند.
بنابراین وقتی کودکی چیزی را تصور میکند، به نکتهای توجه میکند، کشف میکند، علت واقعهای را جستوجو میکند، به دنبال درک توالی رویدادها و نسبت اشیا با هم میگردد، از چیزی تقلید میکند یا یاد میگیرد، مهارتهای شناختیاش را بهکار گرفته است.
یادگیری شکلها و رنگها و تواناییهای مرتبط با اندازهگیری و فهم نسبتها و حجمها، از دیگر مسائل مربوط به مهارتهای شناختی هستند.
با توجه به مصادیقی که در بالا از مهارتهای شناختی مطرح شد، میتوان در یک تعریف کلی، مهارتهای شناختی را تواناییهای عمومی یک فرد، برای فعالیتهای ذهنی مرتبط با یادگیری و تفکر دانست.
مهارتهای شناختی کودک در یکسالگی
هنگامی که اولین جشن تولد کودک شما فرامیرسد، او درک خوبی از این واقعیت خواهد داشت که افراد و چیزها حتی وقتی او نمیتواند آنها را ببیند، هنوز وجود دارند. هنگامی که او شروع به یافتن اسباببازیهایی میکند که در معرض دیدش نیست، یا شما آنها را جایی پنهان کردهاید، موفقیت او را در درک مفهوم ماندگاری شیء مشاهده خواهید کرد.
تقریباً در همین دوره، میزان توجه کودک شما مقدار زیادی افزایش مییابد. او هنوز هم زیاد حرکت خواهد کرد؛ اما ممکن است به مدت ۱۵ دقیقه با یک اسباببازی سرگرم شود و این در مقایسه با چند ماه پیش که اسباببازی تنها دو دقیقه برایش جذاب بود و بعد آن را رها میکرد، بسیار متفاوت است.
دربارهی مهارتهای شناختی، مقالههای علمی و دانشگاهی بسیاری وجود دارد. در صورت علاقهمندی به کسب اطلاعات بیشتر، میتوانید به آنها مراجعه کنید:
فهرستی از مقالات علمی و دانشگاهی در ارتباط با مهارتهای شناختی
تقویت مهارتهای شناختی در کودک
میتوانید بهتدریج اسباببازیها و اشیایی را که با آنها آشناست، به او بدهید تا او را علاقهمند کنید، به احتمال زیاد وقتی شما او را از بیرون به خانه برگردانید، خودش میتواند این اشیا را پیدا کند. این بازی تصادفی، روش او در یادگیری جهان است و برای رشد شناختی او مهم است. برای اینکه او را ایمن نگه دارید، مطمئن شوید که هیچچیز خطرناکی وجود ندارد که بتواند به او آسیب بزند؛ زیرا او هر چیزی را که پیدا کند در دهان خود میگذارد. بااینحال، او را برای انجام فعالیت در این زمان بازی تشویق کنید؛ زیرا به ساخت تفکر او در مورد بافتها، اشکال مختلف، جاذبه و نحوهی کار جهان کمک میکند.
مهارتهای شناختی کودک به چند عامل بستگی دارند. نخست باید بدانید تغذیه و خواب مناسب برای نوزاد یا کودک شما، تأثیر بسیار زیادی در تقویت مهارتهای شناختیاش دارد. بنابراین در بخش تغذیهی آوک، بهدنبال نکاتی برای بهبود این مسئله باشید.
تمرینهای زیادی وجود دارند که قدرت توجه و یادگیری در کودکان را افزایش میدهند. بسیاری از بازیهای فکری و تخیلی این خاصیت را دارند. همچنین، موسیقی اثرگذاری قابلتوجهی در تقویت مهارتهای شناختی کودک دارد. از آنجاکه مهارتهای شناختی متوجه یادگیری و حل مسئله در افراد هستند، بسیاری از بازیهای آموزشمحور در کسب این مهارتها مؤثرند.
در حوزهی مهارتهای شناختی، مطالب بیشتری از آوک بخوانید:
در چند سال اول، کودک شما کنجکاوی سیریناپذیری خواهد داشت و به دنبال چیزهای جدید برای تسخیرشان خواهد بود. او توانایی بیشتری را در پردازش اطلاعات، به خاطر سپردن و مفهومسازی نشان میدهد؛ بخشی از رشد شناختی که در آن مغز سریع رشد میکند.