گوشی تلفن را برمی‌دارید، به گل‌ها آب می‌دهید و موهاتان را شانه می‌زنید. همه‌ی این کارها، به‌وسیله‌ی مهارت‌های حرکتی ظریف در ماهیچه‌های شما انجام می‌شود.

وقتی غذا را هم می‌زنید، وقتی در ماشین را باز می‌کنید، وقتی ریموت را برمی‌دارید و دکمه‌ه‍اش را فشار می‌دهید، دارید مهارت‌های حرکتی ظریف‌تان را به‌کار می‌گیرید که بسیار بدیهی به‌نظر می‌رسند و بی‌نهایت ضروری‌اند.

مهارت‌های حرکتی ظریف چیست؟

رفتارهایی مثل دویدن، پریدن و بلندکردن اجسام سنگین، ماهیچه‌ها و عضلات درشت آدم‌ها را درگیر می‌کنند. اما کارهای بسیار زیادی هستند که ماهیچه‌ها و عضلات کوچک ما را درگیر می‌کنند؛ کارهایی که بدون آن‌ها نمی‌توانیم زندگی کنیم.

وقتی ماهیچه‌های کوچک دست، انگشتان دست، پا و انگشتان پا مشغول انجام کاری می‌شوند، مهارت‌های حرکتی ظریف به‌کار گرفته شده است. مثلاً برای نگه‌داشتن اشیا در دست به این مهارت‌ها نیاز داریم.

شاید در کتاب‌ها و مقالات دیگر، از این مهارت‌ها با عناوین دیگری مثل «مهارت‌های جسمی کوچک» یاد کنند. در نظر داشته باشید که این مهارت‌ها، بیش از هرچیزی وابسته به هماهنگی میان چشم و ماهیچه‌های ظریف هستند. زمانی این مهارت‌ها تقویت می‌شوند که آن‌چه انجام می‌دهیم، با آن‌چه میبینیم به‌وسیله‌ی مغز هماهنگ شود.

رشد این مهارت‌ها، برای خردسالان و کودکان بسیار اهمیت دارد. چون امروز خودمان به‌راحتی از پس نگه‌داشتن اشیا و کار با انگشتان دست و پا برمی‌آییم، ممکن است تصور کنیم این مهارت‌ها همه‌ی آدم‌ها به‌صورت غریزی در همه‌ی افراد تقویت می‌شود؛اما این‌طور نیست. برخی بچه‌ها، برای تقویت مهارت‌های حرکتی به تمرین‌های بیش‌تری نیاز دارند.

درباره‌ی انواع مهارت‌های حرکتی، در بخش مهارت‌های جسمی سایت و اپلیکیشن آوک، مطالب زیادی وجود دارد. برای نمونه، می‌توانید یادداشت رشد مهارت انگشتان در کودک را بخوانید.

چرا مهارت‌های حرکتی ظریف مهم‌اند؟

اگر کودک نتواند رفتارهای بدیهی و لازم روزمره‌اش را انجام دهد، به‌مرور اعتمادبه‌نفسش را از دست می‌دهد. اگر نتواند دکمه‌های پیراهنش را خودش ببندد، یا لیوان را پُر از آب کند، در زندگی‌اش احساس ناکافی‌بودن و عدم توانایی برای مراقبت از خود می‌کند.

مهارت‌های حرکتی ظریف، تنها در بحث توانایی‌های جسمی و حرکتی خلاصه نمی‌شوند؛ به‌شدت روی مسائل روانی اثرگذارند. کودکی که در این مهارت‌ها ضعیف باشد، احساس استقلالش را از دست می‌دهد و به‌تبع آن، متحمل بسیاری از آسیب‌های روانی می‌شود.

راه‌های بهبود مهارت‌های جسمی ظریف

1. خمیربازی: به‌طورکلی بازی‌های لمسیِ جذاب، راه‌ مناسبی برای تقویت مهارت‌های جسمی ظریف است. می‌توانید با مشاهده‌ی ویدیوهای آموزش خمیربازی برای کودکان این تمرین را شروع کنید.

2. نقاشی و رنگ‌آمیزی: فرزندتان را تشویق کنید که طرح‌های مختلفی بکشد و آن‌ها را رنگ‌آمیزی کند. هم‌چنین کتاب‌‌هایی با طرح‌های آماده برای رنگ‌آمیزی وجود دارند که می‌توانند برای‌تان مفید باشند.

رنگ‌آمیزی و نقاشی، نه‌تنها به تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف کمک می‌کنند، بلکه تخیل و تفکر فرزندتان را هم توسعه می‌دهند. نقاشی‌کشیدن، یکی از بهترین تمرین‌ها برای بالابردن هماهنگی چشم و انگشتان دست است.

3. با انبر چند وسیله‌ی کوچک به فرزندتان بدهید و از او بخواهید با باز و بسته‌کردن انبر، وسایل را از روی زمین بردارد و درون یک جعبه یا قوطی قرار دهد.

4. برش با قیچی: از آن‌جاکه کار با قیچی مستلزم بازوبسته‌کردن متناوب انگشتان دست است، راه بسیار مناسبی برای به‌کارگرفتن مهارت‌های جسمی ظریف است.

5. بازی در حمام: کاسه یا تشتی در حمام داشته باشید تا کودکتان را پُر از آب کند و خالی کند. هم‌چنین خوب است اسفنجی دم‌دست داشته باشید تا با خیس‌کردن و فشاردادن آن بازی کند.

6. استفاده از قطره‌چکان: به‌وسیله‌ی رنگ‌ها، ظرف‌ها را از آب‌های رنگ پُر کنید و از فرزندتان بخواهید با قطره‌چکان آن‌ها را با هم مخلوط کند.

استفاده از قطره‌چکان، بسیار مفید است. چرا؟ چون تا چکیدن یک قطره را می‌بینیم، باید فشار دست‌مان را کنترل کنیم. این کار، برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف و هماهنگی میان عملکرد چشم و انگشتان دست بسیار مؤثر است.

7. استفاده از پازل‌ها

8. عبوردادن یک نخ از مهره‌های مختلف (مثل نخ تسبیح و دانه‌های تسبیح).

9. یادگیری مسواک‌زدن