بسیاری از روانشناسان دائما بر این نکته تاکید می کنند که نوع برخورد والدین در سنین ابتدایی کودکی بیش از هر زمانی مهم و تاثیرگذار است. این تاثیرات ممکن است تا بزرگسالی همراه ما بیایند و حتی در شکل گیری شخصیت ما موثر باشند. از همین رو بسیار اهمیت دارد که بدانید در این بازه زمانی چگونه با فرزندتان رفتار کرده و نکات تربیتی را اعمال نمایید. در این مقاله به طور اختصاصی به نکات تربیتی برای کودکان نوپا یعنی سنین 1 تا 3 سالگی پرداخته شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

نکاتی برای کودکان نوپای فعال شما

نحوه تربیت کودک نوپا عامل مهمی برای شکل گیری هویت و فردیت فرزند شماست. از همین رو بسیاری از نظریه پردازان بزرگ روانشناسی بر سال های اولیه کودکی بیش از هر زمانی تاکید می کنند. آن ها معتقدند که نوع برخورد والدین در این سال ها سنگ بنای شخصیت فرد در سال های آینده خواهد بود. در نتیجه بسیار اهمیت دارد که در این سال ها به رفتار و برخوردهای خود با کودک توجه ویژه ای داشته باشید. البته این کار خیلی هم ساده نیست. چرا که ابتدای کودکی احتمالا یکی از پرچالش ترین دوران فرزندپروری شما خواهد بود. به همین خاطر تلاش کرده ایم که به عنوان راهنمای مادران کودک نوپا توصیه هایی هایی را در زمینه برخورد با کودک نوپا فراهم کنید. توصیه های زیر از جمله مواردی هستند که در این بازه زمانی می توانند به شما کمک کنند.

1- نکات تربیتی برای کودکان نوپا :  به ساختن اعتماد به نفس فرزندتان کمک کنید  

در سنین 1 تا 3 سال، کودکان نوپا در حال شکل دادن مفهوم “خود” هستند. در واقع آن ها به مرور می فهمند که فردیت متمایزی دارند. آنچه در مسیر پیدا کردن خود بیش از همه به کودکان کمک می کند نوع برخورد والدین است. در واقع پدر و مادر مهم ترین افراد زندگی هر کودکی محسوب می شوند. آن ها دائما به لحن کلام شما، زبان بدن و حتی نوع نگاهتان به دقت توجه می کنند و از همه این ها به یک جمع بندی و نتیجه گیری در مورد خودشان دست می یابند.

از همین رو زمانی که کودک شما در این سن قرار دارد بسیار اهمیت دارد که به هر پیشرفت هرچند کوچک او توجه نمایید و آن ها را مورد تحسین قرار دهید. سعی کنید کمی به کودک فضا بدهید و مطمئن باشید دوست داشتن فرزندتان به این معنی نیست که همه کارها را به جای او انجام دهید.  به خاطر داشته باشید وقتی کودک با آزمون و خطا یک کار را یاد می گیرد به مراتب احساس کفایت و شایستگی بیشتری را تجربه می کند تا زمانی که شما به بهانه کوچک بودن فرزند اجازه هر خطایی را از او می گیرد.

2- نکات تربیتی برای کودکان نوپا :  فضا را به نفع کاوشگری فرزندتان تغییر دهید

کودک نوپا به سرعت در حال رشد است. او به تناسب افزایش توانمندی ها به کشف محیط اطراف خود علاقه مند می شود. از همین رو همه جا سرک می کشد و گاهی ممکن است حتی خرابکاری به بار بیاورد. اما توجه داشته باشید که همه این ها نشانه هایی از رشد شگفت انگیز فرزند شما هستند. به این فکر کنید که زندگی در ساختمان های امروزی چقدر می تواند در مسیر رشد  کودکان نوپا مانع ایجاد کرده و فرصت کاوش در محیط را از آن ها بگیرد. برای پیشگیری از این اتفاق تلاش کنید تا حد ممکن فضای خانه را طوری تغییر دهید که برای یک کودک نوپا مناسب باشد.

3- نکات تربیتی برای کودکان نوپا : الگوی مناسبی برای کودک نوپا باشید

متاسفانه بسیاری از افراد فکر می کنند که کودکان نوپا درکی از رفتارهای بزرگسالان ندارند. همین مسئله باعث می شود که در مقابل دیدگان کودک هر رفتاری را از خود نشان دهند. این در حالی است که بچه ها در این بازه سنی بیش از هرچیز به یادگیری از طریق مشاهده وابسته هستند. آن ها به طور طوطی وار بسیاری از رفتارهای اطرافیان خصوصا والدین را تکرار می کنند. از همین رو بسیار مهم است که مراقبت رفتارهای خود باشید. هم چنین اگر می خواهید چیزی را به فرزندتان یاد بدهید لازم است به جای توصیه های کلامی آن رفتار را در عمل و جلوی چشم کودک تکرار نمایید. این روش به میزان بسیار معناداری تاثیر بیشتری خواهد گذاشت.

4- نکات تربیتی برای کودکان نوپا : برای رشد زبانی کودکتان وقت بگذارید

رشد زبان یکی دیگر از جنبه های رشدی است که کودکان نوپا به سرعت در آن پیش می روند. در این مسیر هرچقدر محیط غنی تر باشد کودک فرصت بیشتری برای شکوفایی خواهد داشت. از همین رو تلاش کنید که هر روز فرزندتان را با کلمه های بیشتری آشنا کنید. به منظور رسیدن به این هدف انجام فعالیت هایی نظیر خواندن کتاب داستان برای کودک، حرف زدن با او، انجام بازی هایی نظیر خاله بازی با کودک و تشویق کودک به تکرار کلمات ساده می تواند بسیار موثر باشد.

5- نکات تربیتی برای کودکان نوپا : کودک را به اکتشاف در محیط تشویق نمایید

همان طور که پیش تر گفته شد، کودکان نوپا کاوشگران فعالی هستند و این مسئله به یادگیری و رشد آن ها کمک بسزایی می کند. بسیار اهمیت دارد که والدین در این راه مشوق کودک خود باشند و فرصت های بیشتری را برای فرزندشان فراهم نمایند. برای مثال شما می توانید با انجام فعالیت هایی نظیر تمرین نام گذاری به کودک کمک کنید تا اشیا مختلف یا اعضای بدن خود را بشناسد و نام آن ها را نیز یاد بگیرد. از جمله دیگر فعالیت هایی که در این زمینه می توانید انجام دهید گردش با کودک و اشاره کردن به چیزهای مختلفی است که در محیط وجود دارند.

6- نکات تربیتی برای کودکان نوپا : به کودک نوپا کمک کنید خودبیانگری بیشتری داشته باشد  

یکی از مهم ترین نکات تربیتی برای کودکان نوپا این است که برای هیجانات کودکتان ارزش قائل شده و اجازه دهید فرزندتان خودش و احساساتش را ابراز کند. موارد زیر از جمله فعالیت هایی هستند که در این زمینه می توانند کمک کننده باشند:

– با کودکتان شعر و آواز بخوانید

– هنگامی که کودک کج خلقی می کند فقط در کنار او بمانید، احساساتش را نادیده نگیرید، در عوض روش های صحیح برای ابراز ناراحتی را آموزش داده و آن ها را تقویت نمایید.

– از همین سن به کودک کمک کنید تا تصمیم گرفتن را تمرین کند. برای مثال می توانید به فرزندتان حق انتخاب بدهید که دلش می خواهد چه بازی با او انجام دهید یا چند گزینه لباس در اختیارش بگذارید و ببینید دوست دارد کدام یک را بپوشد.

7- نکات تربیتی برای کودکان نوپا : در اعمال محدودیت های واقع بینانه ثابت قدم باشید

همه کودکان نیاز دارند یکسری چارچوب های مناسب سن خود را تجربه نمایند. در واقع رفتار کودک از طریق وضع یکسری قانون ها و محدودیت های واقع بینانه شکل می گیرد. بسیار اهمیت دارد که اگر محدودیت یا قانونی را وضع می کنید به اجرای آن پایبندی داشته باشید و سریعا تسلیم قشقرق های کودک نشوید. اگر پایبندی شما به صورت تصادفی و دلبخواهی باشد نمی توانید از کودک انتظار داشته باشید که رفتارهای مناسب را یاد بگیرد.

سوالات متداول

– چگونه شیطنت کودک نوپایم را کنترل کنم؟ او به همه چیز دست می زند و خرابکاری های بسیاری دارد.  

توجه داشته باشید که کودکان در این سن به طور طبیعی علاقه بسیاری به کاوش در محیط دارند و از همین رو دوست دارند به همه جا سرک بکشند و این مسئله نشان دهنده سیر تکامل و رشد آن ها است. در این میان برخی کودکان از نظر خلق و خویی فعال تر هستند و همین مسئله باعث تحرک بیشتر و شیطنت آن ها می شود. در این دوران بسیار اهمیت دارد که صبور باشید، انتظارات واقع بینانه ای از کودک شکل دهید و تا حد ممکن فضا را به گونه ای تغییر دهید که کودک بیشتر بتواند در آن دست به جست و جو بزند. اگر کودک رفتارهای مخربی از خود نشان می دهد محدودیت های مشخصی را برای او در نظر بگیرید و در اعمال پیامدهای رفتاری ثابت قدم باشید. اگر با همه این اقدامات باز هم در ارتباط با کودک نوپای خود با مشکل مواجه می شوید بهتر است از یک روانشناس متخصص در حیطه کودک کمک بگیرید.