تولد نوزاد جدید برای خانواده‌هایی که قبلا فرزند داشته‌اند می‌تواند چالش برانگیز باشد. هنگامی که شما یک نوزاد جدید به دنیا می‌آورید، کودک شما ممکن است هم هیجان زده و هم مضطرب شود. اینکه فرزند یا فرزندا ن دیگرتان چه واکنشی به نوزاد تازه متولد شده نشان خواهند داد شما را عصبی خواهد کرد. حتی نگرانی‌هایی در مورد اینکه چگونه کودکان با هم کنار خواهند آمد، چگونه بین آنها فرق نگذارم یا چکار کنم که کودکان به نوزاد جدید حسادت نکنند وجود خواهد داشت. . اگر برای شما این سوالات و سوال مهم‌تری مثل چگونه فرزندم را برای ورود فرزند دوم آماده کنم پیش آمده است، ادامه این مطلب را از دست ندهید. در این مطلب مفصل درباره  روش‌های آماده‌کردن فرزند اول برای ورود فرزند دوم و آماده سازی فرزند برای ورود خواهر یا برادر جدید را خواهیم خواند.

بهترین زمان خبر دادن در مورد نوزاد تازه

شما می‌توانید آماده کردن کودک اول برای تولد کودک دوم را ۳ تا ۴ ماه قبل از تولد نوزاد جدید شروع کنید. این آماده سازی می‌تواند شامل خواندن کتاب و محبت و توجه به کودکان باشد. سعی کنید در این دوران زمان با کیفیتی را با کودکان خود بگذرانید تا کودک احساس طرد و نادیده گرفته شدن نکند. آماده‌سازی فرزند برای ورود خواهر یا برادر جدید، ممکن است گاهی باعث آزار شما شود و حتی کودک شما جملات دردناکی به زبان بیاورد. بدانید که این فرآیند طبیعی‌است و اگر خودتان در کودکی اینچنین تجربه‌ای داشته باشید متوجه وضعیت کودک خود خواهید شد و او را درک خواهیدکرد.

واکنش متفاوت کودکان در سنین مختلف به ورود فرزند جدید

کودکان در سنین مختلف، واکنش‌های مختلفی به نوزاد جدید نشان خواهند داد. دانستن اینکه از هرگروه سنی چه انتظاراتی دارید، مدیریت این تغییرات در خانواده را آسان‌تر می‌کند.

کودکان نوپا (سنین ۱ تا ۲ سال)

کودکان در این سن چیز زیادی در مورد معنای داشتن یک برادر یا خواهر درک نمی‌کنند. با این حال، اجازه دهید فرزندتان صحبت‌های شما را درباره کودک جدید بشنود و هیجان شما را احساس کند. او ممکن است درک نکند که چرا شما هیجان‌زده هستید، اما نگرش شما و رفتار شما نسبت به این اتاق، روی او تاثیر می‌گذارد و او نیز هیجان‌زده خواهد شد.

در فرایند آماده کردن کودک اول برای تولد کودک دوم و پس از آن، به خاطر داشته باشید که ممکن است نتوانید همیشه نیازهای دو کودک را به طور کامل برآورده کنید و لازم است در این مورد و در ابتدای کار از شریک زندگی و خانواده و نزدیکانتان برای حمایت کمک بخواهید.

سن پیش از مدرسه (۲ تا ۴ سالگی)

در این سن کودک شما هنوز خیلی به شما وابسته است و هنوز نمی‌داند چگونه شما را با کس دیگری شریک شود. همچنین ممکن است تغییر برای او حساسیت برانگیز باشد و نسبت به ورود عضو جدید احساس خطر کند.

می‌توانید برای آنها زمانی که شکمتان شروع به بزرگ شدن کرد  یا در حال تهیه وسایل جدید برای نوزاد بودید توضیح دهید. کتاب‌های تصویری در این مورد تهیه کنید. سعی کنید خودتان اولین کسی باشید که خبر ورود نوزاد جدید را به او می‌دهید.

آنها را در خرید و آماده سازی مشارکت دهید. آموزش‌های لازم برای توالت رفتن را تمام کنید و یا کودک را از گهواره و تخت کودک، به تخت بزرگتر ببرید. انتظار کمی پسرفت در یادگیری‌های قبلی را داشته باشید چون کودک هنوز می‌خواهد مطمئن شود که در مرکز توجه شماست و همچنان محبت شما را دارد. هرگز از جمله «تو دیگه بزرگ‌شدی» استفاده نکنید و سن و سال او را به او یادآوری نکنید. توجهی که نیاز دارد به او بدهید و وقتی بزرگ‌تر از سنش عمل می‌کند او را تحسین کنید.

کودک را برای زمانی که در بیمارستان هستید آماده کنید و بگویید چند روز دیگر با نوزاد جدید برمی‌گردید.

زمان‌های خاصی را اختصاصا برای فرزند بزرگتر خود درنظر بگیرید.

از خانواده و دوستانی که برای ملاقات نوزاد می‌آیند بخواهید خیلی برای نوزاد وقت نگذارند و همچنان توجه خود را به کودک بزرگ‌تر نشان دهند.

سن مدرسه ( ۵ سال به بالا )

کودکان بزرگتر معمولا به اندازه کودکان کوچکتر نسبت به ورود نوزاد تازه احساس خطر نمی‌کنند. آنها اجتماعات و دنیای مستقل خود را دارند و وابستگی کمتری به والدین احساس می‌کنند اما باز با این حال، ممکن است از توجهی که به نوزاد جدید می‌شود ناراحت شوند.

به فرزند خود به زبانی که بفهمد بگویید که قرار است چه اتفاقی بیفتد. توضیح دهید که داشتن یک نوزاد جدید چه معنایی دارد و چه تغییراتی ممکن است ایجاد شود. چه مثبت چه منفی.

از او بخواهید در آماده کردن فضا برای نوزاد جدید همکاری کند. در صورت امکان فرزند بزرگتر خود را بلافاصله پس از تولد نوزاد، به بیمارستان بیاورید تا احساس کند بخشی از خانواده در حال رشد است. بعد از اینکه نوزاد جدید به خانه آمد نیز می‌توانید نقشی در مراقبت از نوزاد به کودک بزرگتر بدهید. بگویید که می‌تواند او را در آغوش بگیرد، البته باید ابتدا از شما بپرسد. زمانی که با نوزاد رفتار خوبی دارد او را تحسین کنید. نیازهای او را نادیده نگیرید. زمان‌های دوتایی داشته باشید و به او یادآوری کنید چقدر خاص است.

آماده کردن کودک اول برای تولد کودک دوم

هنگامی که یک نوزاد جدید می‌آید، کودکان دیگر ممکن است هیجان زده شوند اما آنها باید یاد بگیرند که عشق و توجه را با نوزاد جدید به اشتراک بگذارند. این می‌تواند یک قدم بزرگ باشد، بخصوص اگر کودکان هنوز نوپا باشند، ممکن است احساس کنند که از کانون توجه خارج شده اند.

تقریبا همه بچه‌ها باید زمانی که نوزاد جدید به خانواده می‌پیوندد، خود را تطبیق دهند. اما نهایت یک رابطه مثبت خواهر و برادری ایجاد خواهد شد، معمولا زمانی که نوزاد جدید به حدود ۱۴ ماهگی برسد.

چه زمانی درباره نوزاد جدید خبر بدهیم؟

یکی از مراحل آماده سازی فرزند برای ورود خواهر یا برادر جدید، اعلام این خبر به کودک است. زمان و میزان صحبت شما در مورد نوزاد جدید، به شما بستگی دارد. می‌توانید قبل از اقدام به بارداری نیز با کودک خود صحبت کنید یا همان ماه‌های اولیه بارداری. اما تقریبا زمان مناسب برای اعلام این خبر، می‌تواند قبل از بزرگ شدن شکم باشد تا کودک قبل از دیدن این تغییرات بتواند پیش زمینه‌ای درباره آن داشته باشد. به طور کلی ۳ یا ۴ ماه قبل از تولد این گفتگو باید انجام بگیرد. شما می‌توانید به طور کلی و عمومی در مورد نوازدان صحبت کنید، سپس بحث را به سمت نوزاد جدید خود ببرید.

کودکان نوپا واقعا مفهوم زمان را درک نمی‌کنند، بنابراین وقتی به فرزندتان توضیح می‌دهید که یک نوزاد جدید در راه است، سعی کنید زمان تولد را با یک رویداد آشنا برای کودک مرتبط کنید. مثلا بگویید نوزاد جدید، نزدیکای عید نوروز قراره به دنیا بیاد.

بچه‌های بزرگتر ممکن است جزئیاتی در مورد اینکه نوزاد از کجا می‌آید و چگونه در شکم مادر قرار می‌گیرد و چگونه بیرون می‌آید اطلاعات بخواهند. برای توضیح این موارد لازم است که شما بتوانید توضیحات ساده و مناسب سن کودک خود آماده کنید.

راهنمای کامل آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم

قبل از تولد نوزاد و در طی فرایند آماده کردن کودک اول برای تولد کودک دوم، می‌توانید به فرزندتان کمک کنید نسبت به خواهر و برادر جدیدش احساس مثبتی داشته باشد. کودکان نیاز به آمادگی، ارتباط و درک فراوان دارند.

اگر بتوانید این زمان را به یک دوره مثبت و هیجان انگیز تبدیل کنید. احتمالا فرزندتان متوجه می‌شود که تغییر مربوط به همه اعضای خانواده است و شما می‌توانید تغییرات نقش تمام اعضای خانواده پس از ورود نوزاد جدید را برای کودک شرح دهید.

در اینجا روش‌های آماده کردن فرزند اول برای ورود فرزند دوم را به طور مفصل تر بیان خواهیم کرد.

کودک را با نوزاد آشنا کنید

می‌توانید داستان‌ها و قصه‌هایی در مورد نوزادان برای کودک بخوانید. به تصاویر و عکس‌های نوزادان نگاه کنید و در مورد رشد و گسترس خانواده صحبت کنید. اگر کودک اقوامی مانند دایی و عمه و … دارد، به او توضیح دهید که رشد خانواده زمانی اتفاق می‌افتد که در یک خانواده فرزندان بیشتری متولد شوند.

مرور خاطرات نوزادی

به کودکتان تصاویری از نوزادی خودش نشان بدهید و به او بگویید که چه عادت‌هایی داشت و روزهاین نوزادی برای او چگونه سپری می‌شدند.

ارتباط فیزیکی با نوزاد در راه

اجازه دهید کودکتان برآمدگی شکم شما را لمس کنند تا حرکت و جریان زندگی نوزاد را حس کند. حتی می‌توانید به آنها اجازه دهید تا در جلسه سونوگرافی حاضر شود و به ضربان قلب نوزاد گوش دهد.

مشارکت در آماده‌سازی ورود نوزاد جدید

فرزندتان را در کارهای عملی برای نوزاد جدید مشارکت دهید. بگذارید به شما برای آماده سازی وسایل نوزاد کمک کند، با او به خرید بروید و از او بخواهید برای خواهر یا برادر جدیدش، چیزهایی را انتخاب کند. حتی می‌توانید از او درخواست کنید که هرکدام از وسایل قدیمی خود را دوست دارد می‌تواند به عنوان هدیه برای نوزاد جدید آماده کند.

صحبت درباره هیجانات خودتان

با فرزندتان در مورد اینکه پس از ورود نوزاد جدید بیشتر در انتظار چه چیزی هستید صحبت کنید. مثلا در مورد اولین باری که می‌خندد یا اولین باری که می‌تواند صداهایی را تولید کند.

صحبت درباره نگرانی های احتمالی کودک

حتما اگر کودک شما نگران است، در مورد نگرانی‌هایش با او صحیت کنید. به او اطمینان دهید که همچنان او فرزند بزرگ و اول شماست و جایگاه ویژه‌ای برای شما دارد. به او بگویید که وقتی به دنیا آمد، شما تبدیل به یک خانواده واقعی شدید و حضورش، آرزوی پدر و مادرش بود و با تولد او بود که معنی پدر و مادر شدن را چشیده‌اید. محبت و نوازش را از فرزندتان دریغ نکنید و سعی کنید دائم روی نکات مثبت تمرکز کنید. مخصوصا اینکه به آنها بگویید با تولد نوزاد جدید، او در آینده یک دوست و همراه و همبازی همیشگی خواهد داشت و هرگز تنها نخواهد ماند.

ارتباط با نوزادان دیگر

در صورت امکان اجازه دهید کودکتان مدتی را با دوستان یا اقوامی که نوزاد دارند سپری کند. کودک شما متوجه خواهد شد که نوزادان معمولا خواب هستند و نیاز به مراقبت زیادی دارند. کودکتان باید متوجه ود که نوزاد، یک فرد جدا یا نیازهای جداگانه و مخصوص به خود است و ممکن است این نیازها، با خواسته‌های کودک همخوانی نداشته باشد.

گسترش ارتباطات اجتماعی

فرزندتان را تشویق کنید تا با کودکان دیگر معاشرت کند و با آنها بازی کند. این مسئله به فرزند شما کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی لازم برای داشتن یک رابطه خوب با خواهر یا برادر جدید را یادبگیرد. همچنین باعث می‌شود که کودک اجتماعات جدیدی برای خود شکل دهد و از میزان وابستگی خود به مادر و پدر بکاهد و اینگونه استقلال بیشتری تجربه کند.

تغییرات مهم قبل از تولد نوزاد اتفاق بیفتد

همانطور که اشاره کردیم، اگر کودک شما آماده یادگیری توالت رفتن یا جدا خوابیدن از شما شده است، حتما این تغییرات را قبل از تولد نوزاد جدید شروع کنید و این تغییرات را به بعد از تولد موکول نکنید. زیرا ممکن است کودکتان دلیل این تغییرات را ورود فرزند جدید بداند. مخصوصا سعی کنید قبل از تولد جای خواب کودک را جدا کنید. نوزاد جدید قرار است تا مدتها در کنار مادر بخوابد و اگر این اتفاق با جدا شدن جای خواب کودک از مادر همزمان باشد، برای کودک ضربه سنگین‌تری خواهد داشت و او احساس غمگینی خواهد کرد.

زایمان، تولد، بیمارستان و کودکان

حضور کودک در هنگام زایمان

یکی از روش‌های آماده کردن فرزند اول برای ورود فرزند دوم این است که کودک درگیر فرایند زایمان باشد. برخی از والدین فکر می‌کنند که اگر فرزندشان هنگام تولد نوزاد جدید حضور داشته باشند بهتر است. در این زمینه نمی‌تواند نظری داد و بر اساس تصمیم خودتان آنچه برای فرزندتان بهتر است را در نظر بگیرید. اگر این مسائل چیزهایی هستند که به آنها فکر می‌کنید، بهتری است موارد زیر را در نظر بگیرید.

• اینکه فرزند شما چند سال دارد.
• چگونه از قبل روند زایمان را برای کودک توضیح داده اید.
• آیا اصلا با حضور فرزندتان راحت هستید.
• از نظر قوانین محل زایمان امکان حضور فرزند وجود دارد یا خیر.
• آیا از اینکه فرزندتان در معرض برهنگی و یا تمایلات جنسی قرار بگیرد نگرانی دارید یا خیر.
• آیا بزرگسال مورد اعتماد دیگری می‌تواند برای حمایت از فرزند شما در صورت احساس ناراحتی یا پریشانی حضور داشته باشد یا خیر.

حضور کودک در بیمارستان

یکی از مواردی که جز‌ء فرآیند آماده‌سازی فرزند برای خواهر یا برادر جدید است، کمک به کودک برای داشتن احساس خوب در زمانی است که شما به عنوان مادر و همسرتان برای زایمان در بیمارستان هستید و در کنار کودک حضور ندارید.

• اجازه دهید فرزندتان بداند که چه کسی در مدت زمان حضور شما در بیمارستان از او مراقب خواهد کرد و کنار او خواهد ماند. ترجیحا سعی کنید آن فرد یکی از اعضای خانواده شما و محبوب کودک باشد. اگر شما به هر دلیلی از خانواده و عزیزان خود دور هستید و کودک مراقب را نمی‌شناسد، سعی کنید زمانی برای آشنایی کودک با مراقبش را فراهم کنید.
• چند عکس خانوادگی از خاطرات خوب کودک چاپ کنید تا زمانی که شما و همسرتان از او دور هستید، آنها را داشته باشد. او متوجه است که به احتمال زیاد، این قاب‌ها دیگر تکرار نخواهد شد.
• سعی کنید تا آنجا که ممکن است نظم و روتین برنامه زندگی کودکتان به هم نخورد. اگر مدرسه می‌رود، روند آن و تکالیف و کلاسهایش ادامه داشته باشد. اگر کوچک تر است، برنامه بازی‌ها، تفریحات و کلاس‌های آموزشی او بخاطر حضور شما در بیمارستان به هم نخورد.
• مدام با فرزندتان در تماس باشید. اگر زایمان به خوبی و راحتی انجام شده است، خودتان با کودک صحیت کرده و حتی زمانی را برای ملاقات با فرزندتان تعیین کنید. کاری کنید که فرزندتان هنگام ملاقات احساس خاص بودن و دوست داشتنی بودن کند. به فرزندتان بگویید چقدر از دیدن او خوشحالید و چقدر بودن یک برادر یا خواهر بزرگ در کنار نوزاد جدید، به شما احساس خوبی می‌دهد. لطفا مراقب احساسات کودک بزرگتر خود باشید. در هر سنی که هست…

زمان برگشت به خانه

وقتی برای اولین بار با نوزاد جدید به خانه برمی‌گردید، فضا ممکن است کمی عجیب و متفاوت باشد. دیگر آن خانه مثل گذشته نخواهد بود و هم شما و هم کودکتان باید آن را درون خود هضم کرده باشید.

• قبل از اینکه برای اولین بار نوزاد جدید را به فرزند یا فرزندانتان معرفی کنید، با یک آغوش عمیق و محبت آمیز به معنای واقعی، به فرزندتان اطمینان دهید که همچنان عاشق او هستید و هیچ چیز این واقعیت را تغییر نخواهد داد. مخصوصا اگر کودک شما سن پایین‌تری دارد.
• یک هدیه کوچک از طرف نوزاد جدید به فرزندتان بدهید. سعی کنید این هدیه وسیله مورد علاقه نوزاد بوده و او را برای نقش خواهری یا برادری نیز آماده کند. حتی این هدیه می‌تواند یک عروسک کوچک باشد تا کودک برای خود نیز یک بچه داشته باشد. مخصوصا برای کودکان ۲ تا ۴ سال.
• اگر خانواده و دوستان برای نوزاد جدید هدایایی می‌آورند، پیشنهاد کنید چیز کوچکی نیز برای فرزند دیگرتان بیاورند.
• زمان با کیفیتی را با فرزندتان برنامه ریزی کنید. این زمان می‌تواند یک بازی کوتاه خارج از منزل، نقاشی، کاردستی یا خواندن کتاب پیش ازخواب باشد. سعی کنید هرگز زمان بازی و رسیدگی به فرزند دیگرتان را به بهانه نوزاد، نادیده نگیرید. صرفا به کودک خود گوشزد کرده باشید که نوزاد نیازهایی دارد که باید فورا رسیدگی شود و اگر حین بازی ما اینگونه اتفاقی افتاد، اجازه بده به نیازهای او رسیدگی کنم و دوباره به بازی خود ادامه دهیم.
• مراقب باشید که درباره نزدیک شدن کودکتان به نوزاد تازه حساسیت بیش از حد نشان ندهید. مخصوصا اگر کودکتان کم سن است. زیرا این حساسیت نشان دادن می‌تواند او را تحریک کند که برخی از کارها را با نوزاد امتحان کند. بجای آن سعی کنید خودتان از کودک خود بخواهید که نزدیک بیاید و گاهی در رسیدگی به نوزاد همکاری کند. اینگونه احساس مسئولیت پذیری بیشتری در او ایجاد می‌کنید.
• سعی کنید روی کودک خود فشارهای بی‌مورد وارد نکنید. جملاتی مثل «تو دیگه بزرگ شدی» یا «تو مثل نوزاد نباش» و امثال این جمله‌ها که در فاز مقایسه‌ای قرار می‌گیرد. می‌تواند در روند آماده‌سازی فرزند برای ورود خواهر و برادر جدید کاملا اختلال ایجاد کرده و حس غم و دشمنی در کودک ایجاد کند.
• سعی کنید زمان‌هایی را برای تنهایی با کودک بزرگتر خود اختصاص دهید. اجازه دهید زمانی با یک بزرگسال محبوب و خاص خود تنها باشد یا او را به مکان خاصی که دوست دارد یا با آن خاطره مشترک دارید ببرید.
• بخواهید یا نخواهید، کودک در هنگام تولد فرزند جدید ضربه‌ای خواهد خورد. این ضربه که بیشتر مختص کودکان اول است، غیر قابل انکار است و تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که میزان این ضربه را با توجه و محبت خود به کودک کمتر کنید.