آنچه در این مقاله می‌خوانید:
مطابق مقالات دانشگاه اطفال آمریكا، مهارت‌های استدلال مفهومی در کودکان بین ۳۶ تا ۴۸ ماهگی تقویت می‌شود. این مهارت‌ها، به کودکان کمک می‌کند تا اطلاعاتی را که از محیط کسب می‌کند، دسته‌بندی و سازمان‌دهی کند.
به‌طور کلی، کودکان بیش‌ترین سرعت یادگیری را دارند. وقتی اطلاعات آدم‌ها و شناخت‌شان از مسئله‌ای بسیار اندک باشد، با مشاهده‌ی هر پدیده‌ای یادگیری در آن‌ها اتفق می‌افتاد؛ زندگی برای کودکان هم، چنین است؛ یک دنیای ناشناخته. بنابراین، با مشاهده‌ی معمولی‌ترین و روزمره‌ترین پدیده‌ها هم، یادگیری در کودکان اتفاق می‌افتد، با بالاترین سرعت و در کم‌ترین زمان.
بخش مهمی از توانایی استدلال مفهومی از درک تفاوت‌ها، شبیه‌سازی‌ها و روابط بیشتر مقابل کمتر است. در حدود این سن، کودک شما برای درک مفاهیم اندازه (بزرگ در مقابل کوچک)، مسافت (نزدیک در مقابل دور)، سرعت (سریع در مقابل آهسته)، قد (بلند در مقابل کوتاه) ، وزن (سنگین در مقابل سبک) و ترتیب (اولین در مقابل آخرین) بسیار تلاش می‌کند. جدا از اشاره به این ویژگی‌ها، زمانی که کودک شما این تفاوت‌ها را می‌بیند، مهم است که از این پدیده‌ها درک عددی هم پیدا کنند. مقایسه‌ی قد را نه فقط به‌شکل شهودی، بلکه با قیاس عددی هم متوجه شوند.
به‌طور کلی، درک تناظرها به استدلال مفهومی کمک می‌کند؛ این‌که اشیا و مفاهیم چه ارتباطی با هم دارند. جملات، در تأیید هم هستند یا هم‌دیگر را رد می‌کنند. اتفاق‌ها، مکمل هم‌اند و در ادامه‌ی یک‌دیگر، یا نقیض هم به‌حساب می‌آیند. بسیاری از تناظرها، ریشه در ریاضیات و محاسبات دارند. زیربنای استدلال مفهومی، توجه به همین تناظرها و مناسبات است.
درباره‌ی مهارت‌های شناختی، مطالب بیش‌تری از آوک بخوانید:
7 راهکار برای تقویت استدلال مفهومی در کودکان
در ادامه چند نکته و پیشنهاد در مورد چگونگی استفاده از مفاهیم ریاضی ضمنی، در رفتار و حرف‌های روزمره بیان می‌شود:
- به اعدادی که در زندگی روزمره می‌بینید، اشاره کنید، مانند شماره‌های تلفن همراه، ساعت، آدرس‌ها، تابلوهای نصب‌شده در خیابان و غیره.
- تعداد پله‌ها، خانه‌ها، درختان و غیره را بشمارید.
- برای علامت‌گذاری قد کودک خود، از نمودار رشد استفاده کنید. برای کودک توضیح دهید که چه کاری انجام می‌دهید. با این کار، به کودک کمک کنید، رشد اندامش در طول زمان را متوجه شود و ذهنیت مناسبی از نسبت زمان با پدیده‌ی رشد پیدا کند.
- هنگام آشپزی یا پخت‌وپز، بر فرزندتان نظارت کنید و از او بخواهید در انجام کارهای ساده، مانند پر کردن ظروف از مواد لازم برای آشپزی یا مخلوط‌کردن موادغذایی، نحوه‌ی اندازه‌گیری و کمک به رعایت نظم و ترتیب هنگام افزودن مواد، به شما کمک کند. این کار، علاوه‌بر این‌که ذهن کودک را با تناسب‌ها و تناظرها درگیر می‌کند، یک آمادگی ذهنی برای توجه به ترتیب و توالی انجام کارها در یک فعالیت مشخص با هدف معین، مثل آشپزی،ایجاد می‌کند.
مهارت‌های شناختی را بشناسید:
- درباره‌ی فعالیت‌هایی که در لحظات خاصی از روز اتفاق می‌افتند، با او صحبت کنید؛ مثلاً برای او توضیح دهید، زمانی که هوای بیرون تاریک است، ما شام می‌خوریم و بعد، به رختخواب می‌رویم. این توضیحات به رشد استدلال و طبقه‌بندی اطلاعات محیطی در ذهن کودک کمک می‌کند. یا برای او توضیح بدهید که برای طی‌کردن مسافت‌های بیشتر، به وقت بیش‌تری نیاز دارید و این مسئله، باعث می‌شود برای رسیدن به کارها یا قرارها، کمی زودتر یا دیرتر از دیگر زمان‌ها از خانه بیرون می‌روید.
- بازی‌هایی را انجام دهید که توجه به اشکال، رنگ‌ها و اندازه‌ها را تشویق می‌کند. بازی‌هایی که در آن، باید به دنبال شکل‌های مشابه بود، یا اشکال یکسان را پیدا کرد، یا میان چند چیز مشابه، تفاوت‌هایی جزئی دید، به تقویت مهارت‌های کودک کمک می‌کند.
- برای یک وعده‌ی غذایی، غذاهایی با شکل‌های مختلف تهیه کنید و همراه با فرزندتان، توجه کنید که مثلاً شکل برش موز ساندویچ‌ها یا میوه‌ها با هم متفاوت است.
